|
Rize, Rize
kültürü ve güzelliğinden bir kaç
demet...
|
|
|
RİZE HABER SİTELERİ
|
|
|
|
| Atasözleri |
Bir Su Cenneti - Resimler
|
| Aferun
torbasi dolmaz, Adami
yapan da karidur,
yikan da karidur, Bahane
siğirlere dolaniyi sirtlere, Çocukla kirma yola
olur
başuna bela, El
eliyla ilana tutma, ilana da yazik olur, Kalkti rahmetli, oturdi
korbakor,
Sünçer
düştü terekten kirdi da belini, Sen
kârin peşindesun haziri elden citti... |
 |
| Atma
Türküler |
Atma
yedi heceli
Makami da uyacak
Omuzlar silkinirken
Ayaklar sallanacak |
Çayirunun
dibine
Üç ağaca üzüm var
Bi eve iki bekar
Küçüğina gözüm var |
Olsan
elma şekeri
Erisen dillerime
Bende olsam sarmaşuk
Sarilsam bellerine |
|
| Batıl
İnanışlar |
|
Çakallar
uluduğunda, hava açıksa yağmur yağar, kapalıysa güneş açar
Pardinin
bir eve yakın bağırıması o evden birinin öleceğine işarettir
Tırmata
yiyenin çocuğu güzel olur, yemeyenin erkek çocuğu
olmaz
Yemek
kepçesini çok yalayan kişinin düğünü kar veya yağmura rastlar
|
 |
| Bilmeceler |
Alti çeğnem, Usti
çeğnem, İçinde bir garip
nenem... Bir kara koca kari, Belinde
şal kuşaği, Hiç
yakişmamiş ona, Almiş bekar uşaği... Ey hanesi hanesi, Kizlarun
meyhanesi,Topuğundan
su çikar, Ağzindanda tanesi... Sari sari sanduri, dori
dori donduri, kirmizi
pependeru...
|
| Çocuk
Oyunları |
Şehir
den Kareler - Resimler
|
Cüz, Metdeğnek, Kuku Papula,
Top, Yuzuk, Kibrit, Beştaş,Tikoca, Mal Taksimi, Kurt Çoban, Eşum Peşum,
Kibrit, Lepe (Çiziktaşı),
Mile, Hırsız Polis, Tombiliç
(Kiremit), Zarf,
Vurdumoni (Usta), Salıncak, Kartopu, Batırmaca, İp Oyunu, Kayak,
Kovalamaca, Gogona
(Uçurtma)...
|
|
| Destanlar
|
Çığ
gelip vurunca benim evime; Dünya mezar gibi geldi gözüme.
Dünyalar şaşacak benim işime, Bu mahşer gününü duyan ağlasın.
Başköy tarihine bu işler geçer, Azrail
gelmiş de bizleri seçer
Oruçlu gömüldük iki eltiler, Bu mahşer gününü gören ağlasın
|
| Doğum ve
Sonrası İle İlgili Adetler |
Kaçkarlar - Resimler
|
|
Hamile
kalınması
için okutma dahil her çareye başvurulurdu. Birkaç
sene içinde
eğer gelin hamile kalmazsa, anlaşılarak ya boşatılır, ya da üzerine
kuma
alınırdı. İlk
doğan sebinin
erkek olması istenirdi.
Doğumdan
sonra
kızın annesi tarafından peşuk alayı yapılırdı. Alay erkek evinde
olurdu. |
 |
| Dua
ve Beddualar |
Adun
çesilsun, Allah
yedi yorgan yipratasun, Ander
kalasun, Başun
kesile
Hay
korbakor çikasun, Heyirini
cormeyesun, Murt
cidesun, Nabedil
olasun
Beyaz
sakal tariyasun, Boş
çeseye salmayasun, Dunyanun
adini alasun
Kadani
alasun, Nere
var
bi cuneş oreya olasun, Nur
aksun
mezarluğuna
|
| Evlilik ve Sonrası İle İlgili Adetler |
Ayder - Resimler
|
|
Kız
onsekizini
geçmişse "küle kalmış" yani
evde kalmış kabul edilir, istenmezdi. Düğünden
bir hafta
sonra "yedi" olurdu. Yedi,
kızın damatla babasının evine gitmesiydi.
Damat'a
bu arada bazen ağıra kaçan şakalar yapılırdı. Bu şakalardan korunmak
için
damadın yanında korumaları...
|
 |
| El
Sanatları |
Beşik,
çekme sofra, delme
kovan, dibektaşı tokmağı, iskemle, kovan, kayık,
karalahana
bezmelikleri, kadı ve gerdel, kaşık, kepçe,
Kulek, ozaşe, sandık, tepuri, kot ve
ölçek, yayık
gibi ürünler de yapılmaktadır. Feretiko, Peştemal, keşan,
tenteneler, oyalar, taş işçiliği, bakırcılık...
|
| Giyim
Kuşam
|
|
|
Abaniye, Atkı,
Başluk, Beşli, Çeşan, Çapula, Çoğa,
Entari,
Etekluk, Golf Pantul, Kilot Pantul, Gozli Çarşaf, Hamal Lastik, Hasıllı
Çarık Hemayil, İç
Gömlek, İşdoni, Kanaviçe Pantul, Kara Peştamal, Kongoş Çarık,
Kontra, Köstek,
Kupli, Saruk, Şal Kuşağı, Tad, Taka, Yağluk, Yaşmak, Zıpka...
|
|
| Halk
Oyunları |
| Doğu
Karadeniz ve Rize'de oynanan halk oyunlarına horon denir.
Erkekler'in ve kadınların farklı oynayışlarına göre
çeşitli adlar alır. Rize'de
Hemşin ve Rize olmak üzere iki türlü horon vardır. Hemşin
horonları genellikle tulum, Rize horonları kemençe eşliğinde oynanır...
|
|
|
Hatıralar
|
|
| Pilihoz
deresinden Memiş Dede'ye Holo Dede derlerdi. Holo Dede şakayla karişik
çok
yalan söylerdi. Şakayla yalani bir tutardi. Bütün köylü onun bu
huyunu
bilirdi. Ona zaman zaman takilirlardi. Böyle bir günde Holo Dede
baltasi
omuzunda dağdan inerken ahaliyle karşilaşir... |
 |
| Kız
Kaçırma - Peşe Gitme |
| Rize'nin
bazı yerlerinde kız kaçırma yerine "kız çekme" denir.
Kızı isteyip de
alamayan oğlan tarafı, kızı zorla çeker
götürürdü. Oğlan,
bir
kaç arkadaşını
yanına alır ve kızı
kaçırabileceği bir yerden zorla
kaçırırdı. Eğer
kız,
sevdiği bir kimseye değil de istemediği birine veriliyorsa sevgilisi...
|
| Kocakarı
İlaçları Tedavileri ve Duaları
|
Eski Rize - Resimler |
| Arı
Sokması, Baş
Ağrısı, Baş Yarılması, Bademcik ve Boğaz Ağrısı, Bağırsak Kurtları, Dil
Doğurması, Göbek Düşmeleri, Koça, Kötek ve
Ağrılar,
Çıban, İltihaplı Yaralar, Kulak Ağrıları, Karın Ağrıları, Kabakulak,
Kesikler, Romatizma,
Uçuk, Vücuttaki Şişler, Yanıklar, Yürüyemeyen Çocuk... |
 |
| Mahalli
Sözlük |
|
Abele, Abet, Abril,
Açanki, Ahan, Ahaviça,
Ağanus, Amespara, Anaforci,
Anağulis, Anceli-Kunceli, Ander,
Andikas, Apansa, Apoçohalis,
Aposkal, Apsimati, Arapiko, Arçak, Arnuk, Astiya,
Aşama, Atiçi, Ayadin, Ayarçi, Azina, Çafi,
Çaho, Çağumi,
Çalakop, Çalambura ...
|
| Masal Efsane ve
Hikayeler |
Pileki
Mağarası |
|
Haremtepe
Köyü'nün
Madenli'ye
bakan
tarafında
yüksek
bir dağ
vardır:
Pilav
Dağı. Efsaneye
göre Istanbul
Boğazı
açılmadan
önce
çevre
denizle
kaplı
imiş.
Sular
Büyükdere
yönünden
Haremtepe
eteklerine
kadar
gider,
yerden
150
metre
kadar
yükseklerde
bulunan
kayalara
çıkarmış...
|
 |
| Ölüm
ve Sonrası Adetleri |
|
Ölüm
yaşlılar
için doğal karşılanır, çocuk ve genç ölümleri derin iz
bırakırdı. Bu
gibi durumlarda ölünün arkasından destan yazma
geleneği
vardı. Ölen
kimsenin
ağzının açık kalmaması için bir bez parçasıyla ağzı bağlanır. Ölünün
hazırlanması,
cenaze önce ve sonrası işlerle hep komşular... |
| Unuttunuzmu? |
Rize
Bezi |
Şaravaz,
pepeçura, kastaniça kabağı, Sacayak, pelki, hosti, kapandı gitti çağı
Kunci, minci, korkota, koloti unutuldi, Malahtara, likmene hasret kaldı
gazyağı, İşkemi,
seke, konsol, evun temele taşı, Çiçili, kolistavra, langonanun kardaşi,
Furnesi, tumurlisi, çumuşi, çilbur yerken...
|
|
| Yaylacılık |
|
Yaylada
günlük
hayat çok erken başlar. Sabah erkenden kalkılıp, sığırlar sağılır.
Sütün
kaymağı alınıp kaymak kabında, kaymağı alınmış süt ise peynir kazanında
biriktirilir. Güneş doğarken hayvanlar çözülür ve yayıma bırakılır.
Hayvanlar yayıma götürüldükten sonra ahırın gübresi
temizlenir ...
|
| Yemeklerimiz
|
Çay |
|
Başta Hamsinin: baklavası, buğulaması, çıtlatması, çorbası, döneri, güveci, haşlaması, köftesi, lahmacunu, pilavı, salamurası,
salatası, oturtması...
Ayran Doğraması, Çılbır, Çırıhta, Çirmulis, Fasulya Tavalisi, Haviçi,
Hoşmer, Koliva, Muhlama, Paluze, Pasmanika, Pepeçura,
Sarma...
|
 |
| Yokluk Dönemi
|
|
Yokluk
dönemlerinde buğday ekmeği son derece kıymetli idi. O kadar
ki hasta zıyaretlerinde götürülecek en iyi hediye buğday ekmeği idi.
Buğday ekmeği, mısır ekmeğıne
katık edilirdi. Köyde oturan bir
çocuk, tahan helvası ıle buğday
ekmeği yiyebilmek için kasabada çalışan. dedesinin yanında kalırdı...
|
|
|
|
|
