Democratie: 'de minst slechte van alle kwaden' - Foto: ANP
Populisme heeft het politieke landschap vertroebeld. Versplintering en het laakbaar omgaan met idealen maken het landschap diffuus.
Signalen van ontevredenheid domineren de media. Enerzijds faciliteert dit de vraag of de hedendaagse partijen nog wel toereikend zijn. Anderzijds zet dit vraagtekens bij de houdbaarheid van onze staatsvorm. Wellicht biedt een nieuw systeem uitkomst.
Nationalistisch
Het populistische klimaat in de politiek doet al enige tijd een ernstig beroep op de sympathie van het Nederlandse volk.
Versplintering en het laakbaar omgaan met idealen maken het landschap diffuus.
Zo kopieert de PVV relatief eenvoudig standpunten van andere partijen en gooit daar vervolgens, vanwege de benodigde media-aandacht, een willekeurig nationalistisch 'sausje' overheen. En zo heeft de PvdA weinig meer op met de gemiddelde arbeider en zijn liberale kenmerken alom geadopteerd, waardoor de VVD zich steeds slechter onderscheidt.
Zelfs het geprezen solide financiële beleid van die partij wordt kritisch beoordeeld.
Kostelijk
De afwezigheid van progressie bij D66 ondermijnt de legitimiteit van het gedachtegoed waar Hans van Mierlo ooit over mijmerde. En zeker van een communistische partij als de SP mag worden verondersteld dat zij geen bestaansrecht meer heeft.
Het is wel kostelijk dat haar plannen finaal werden onderuitgehaald door het Centraal Planbureau – een organisatie die haar naam nog dankt aan eerdere plan-economische intenties.
Ook het CDA is al een tijd de kluts kwijt. Ten behoeve van haar nieuwe profilering is ook die partij overduidelijk wezen 'shoppen' bij collega's. Het overboord gooien van haar religieuze fundament had vreemd genoeg beter geleken. Religieuze partijen passen überhaupt niet in een geseculariseerde staat.
Dibi
Inzetten op het terugdraaien van zwaarbevochten vooruitgang op basis van achterhaalde dogmatische ideeën, zoals bij de SGP en de ChristenUnie, zijn misplaatst in de huidige politieke arena.
De dierentuinpartij maakt ons wereldwijd het lachertje van de klas en GroenLinks blaast zichzelf wel een keer op. BAM! Aldus Tofik Dibi.
Maar wat is dan het antwoord? Waar gaan we heen? We weten al eeuwen dat de democratie als staatsvorm slecht functioneert, maar we accepteren haar toch nog altijd als 'de minst slechte van alle kwaden'.
Chirurgen
Toch is het mogelijk om binnen de hedendaagse technologiemaatschappij functioneler en pragmatischer naar politiek te kijken.
Democratisch gekozen experts die gezamenlijk binnen hun eigen specialisme doorslaggevend zijn voor beleid. Deze experts beslaan alle lagen van de (beroeps)bevolking.
Medische vraagstukken worden dus behandeld door zowel chirurgen (academisch), verplegers (hbo), zorgondersteuners (mbo) et cetera. Alle lagen van de bevolking, bijvoorbeeld op basis van demografische aspecten, participeren bij de besluitvorming. Interactie en informatieverschaffing kunnen door technologie worden gefaciliteerd. Een symbiose van democratie en technocratie via een gemedieerde systematiek.
Bedrog
Ook zonder directe burgerparticipatie is veel mogelijk. Meta-analyses op basis van zogenaamde 'Big Data' faciliteren democratische optimalisatie. Veel van dit soort data is al voorhanden, we doen er alleen nog weinig mee.
Digitale heuristieken representeren hierbij de publieke opinie. Zodoende hoeven we ons minder druk te maken over parlementair bedrog.
Utopisch en simplistisch verhaal? Waarschijnlijk allebei. Aan bovenstaande suggesties kleven bijzonder veel problemen. Misschien wel minder dan bij bestaande varianten.
Maar het is verstandig om constructief na te denken over de democratie 2.0, of op zijn minst het aantal politieke partijen en waar zij voor staan. Denkt u mee?