Atrakcje turystyczne

Centralnym placem Starówki jest Rynek z Ratuszem i studnią z XVII w. Obecny Rynek odbiega nieco od pierwotnego XV-wiecznego wyglądu – tylko trzy pierzeje zabudowane są kamienicami, które w ciągu wieków ulegały przebudowom. Znajdują się w nich hotele, restauracje, kluby, puby, muzea, różne instytucje.

Jedną z bardziej interesujących jest kamienica nr 19. Odkryte w podziemiach fragmenty ceglano-kamiennych murów i sklepień oraz ostrołukowych gotyckich nadproży, które można obejrzeć w PTT, pozwalają datować początki powstania tego obiektu na przełom XV i XVI w. W letnie wieczory na scenie obok Ratusza można oglądać występy znanych wokalistów, grup muzycznych i taneczno-wokalnych.

Ratusz

Najokazalszą budowlą w Rynku jest Ratusz stojący samotnie w narożu zachodniej pierzei. Początki jego powstania sięgają końca XVI w. Zbudowany został przez Mikołaja Spytka Ligęzę przypuszczalnie przed 1591 r. na murach wcześniejszej budowli. Według przeprowadzonych ostatnio badań - w podziemiach ratusza odkryto fragmenty starych murów i sklepień oraz piwnice sięgające pod ul. Słowackiego.
Adaptację budynku Ratusza dla potrzeb Rady Miejskiej podjęto w latach 1867 i 1884, następnie w latach 1897-98 przeprowadzono jego gruntowną przebudowę i rozbudowę. Nadbudowano drugie piętro, wykonano reprezentacyjną klatkę schodową, nad nią dwie wieżyczki, przedłużono budynek w kierunku wschodnim o część opartą na arkadach, urządzając na piętrze dużą salę obrad. W toku tej modernizacji Ratusz otrzymał modny wówczas wystrój pseudogotycki. Szczyt ozdobiono zegarem, a ponad nim umieszczono orła wykonanego z pozłacanej blachy miedzianej.
Ostatni kapitalny remont przeprowadzono w rzeszowskim Ratuszu równo 100 lat po poprzednim - zakończono go w 1996 r. starając się przywrócić budynkowi dziewiętnastowieczny wygląd i wystrój.

Podziemna Trasa Turystyczna, o długości 369 m, przebiega pod kamienicami i płytą Rynku. Obejmuje 25 piwnic i 15 korytarzy, sięgających 10 m w głąb ziemi, którym nadano nazwy odnoszące się do funkcji oraz do historii miasta. Można tu obejrzeć relikty średniowiecznych murów, ślady pożarów, pozostałości żelaznych krat i zawiasów, tajemne przejścia.

W niższych partiach magazynowano towary wymagające niskich temperatur, a w czasie najazdów tatarskich i wojen były schronieniem dla mieszkańców grodu.

Konwent Pijarów obejmował kościół, klasztor i szkołę. Centralne miejsce w Zespole Popijarskim zajmuje kościół pw. Św. Krzyża, wybudowany w latach 1644-1649 według projektu Tylmana z Gameren. Jest jednonawową świątynią z dwiema wieżami w fasadzie oraz kaplicą od strony północnej. Wystrój późnobarokowy, z dekoracjami stiukowymi Jana Ch. Falconiego z końca XVII w. W prezbiterium, przy wejściu do zakrystii, znajduje się mauzoleum rodu Lubomirskich.

W budynku klasztornym znajduje się obecnie Muzeum Okręgowe, posiadające bogate zbiory z zakresu sztuki, historii, etnografii i archeologii, eksponowane w formie stałych ekspozycji (m.in. Galeria Dąbskich) lub wystaw czasowych. W dawnym refektarzu można zobaczyć freski z końca XVII w.

Ojcowie Pijarzy w 1658 r. założyli przy klasztorze Collegium Ressoviense. Uczył tu ks. Stanisław Konarski – obecnie patron I LO. Szkoła jest jedną z najstarszych w Polsce. Wielu jej wychowanków chlubnie zapisało się na kartach historii i kultury polskiej, m.in. Ignacy Łukasiewicz, Józef S. Pelczar, Władysław Sikorski, Władysław Szafer czy Julian Przyboś.

Budowę zamku rozpoczął pod koniec XVI w. ówczesny właściciel Rzeszowa – Mikołaj Spytek Ligęza. W 2 poł. XVII w. Lubomirscy rozbudowali i otoczyli zamek kamiennym murem obronnym z bastionami.

Obecny wygląd zawdzięcza ostatniej przebudowie na przełomie XIX i XX w. W zamku mieści się Sąd i Prokuratura.

Letni Pałac Lubomirskich

Wzniesiony na przełomie XVII i XVIII w. przez Tylmana z Gameren, rozbudowany w połowie XVIII w. przez K.H. Wiedemanna, przebudowany w 1904 r. Dawna letnia rezydencja Lubomirskich, odnowiona w latach 1981-1985. Od 2002 roku budynek dzierżawił Uniwersytet Rzeszowski. 

W lipcu 2013 roku nieruchomość odzyskali ostatni prywatni właściciele - rodzina Nieciów, która pałac wystawiła na sprzedaż. Budynek zakupiła Okręgowa Izba Lekarska w Rzeszowie. Obecnie trwa tam remont. 

Przy alei Pod Kasztanami znajdują się wille secesyjne: nr 6 – wybudowana w 1903 r. według projektu inż. K. Hołubowicza, eklektyczna, z bogatą elewacją i popiersiem A. Mickiewicza w niszy; oraz dwie wille w stylu szwajcarskim, zaprojektowane przez T.M. Tekielskiego: nr 8 (1899) i nr 10 (1900), zwanej Pod Sową, na której znajduje się zegar słoneczny z sentencją: Widzisz godzinę, nie znasz godziny.

Kościół Farny pw. św. Stanisława i św. Wojciecha

Kościół parafialny istniał już przed 1363 r. natomiast powstanie obecnej budowli można datować na pocz. XV w. Najprawdopodobniej najstarsza jego część czyli gotyckie prezbiterium pochodzi z 1434 r.
Na pocz. XVI w. kościół został otoczony ziemnym wałem, później zniszczony przez pożar w 1621 r. i odbudowany w 1623 r. staraniem Mikołaja Spytki Ligęzy. W 1754 r. przebudowano nawę główną, dobudowano nawy boczne i nadano mu wystrój barokowy. Ostatnio był restaurowany w latach: 1962-65, 1971-72 i 1976. W swojej obecnej postaci kościół tworzy masywną trójnawową budowlę utrzymaną w stylu barokowym.
Wyposażenie kościoła jest różnorodne, pochodzące przeważnie z XVIII w. Przy kościele wznosi się wysoka, kwadratowa wieża-dzwonnica, barokowa, przykryta kopulastym hełmem, wybudowana w XVII w.

Pomnik Czynu Rewolucyjnego, autorstwa Mariana Koniecznego, wzniesiony w 1974 r., nosi także nazwę Pomnika Walk Rewolucyjnych.

Poświęcony jest walkom o wolność, toczonym na Rzeszowszczyźnie.

Nad skrzyżowaniem ulic Piłsudskiego i Grunwaldzkiej wybudowano okrągłą kładkę dla pieszych – jedyną w Europie.

Ze względu na kształt i wykorzystane materiały budowlane, została uznana za najciekawszą budowlę w tej kategorii.

Klasztor Bernardynów z kościołem pw. Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii powstał w pierwszej połowie XVII w. Pierwotnie stał tu drewniany kościółek, zbudowany w 1536 r.

W prezbiterium znajdują się pomniki rodziny Ligęzów. W sanktuarium Matki Bożej Rzeszowskiej – Patronki Rzeszowa – znajduje się późnogotycka figurka Matki Boskiej z Dzieciątkiem z 1513 r.

W 2008 r. kościół otrzymał tytuł Bazyliki Mniejszej.

Teatr im. Wandy Siemaszkowej – pierwszy profesjonalny teatr dramatyczny w Rzeszowie, założony w 1944 r. jako Teatr Narodowy Ziemi Rzeszowskiej – to dawny gmach Towarzystwa Gimnastycznego Sokół, wzniesiony w latach 1890-1900. Na jego scenie debiutowali tak znakomici artyści, jak Adam Hanuszkiewicz czy Zdzisław Kozień. Co roku organizowane są tu Rzeszowskie Spotkania Teatralne.

W Teatrze im. W. Siemaszkowej, w specjalnie przygotowanej galerii, umieszczono stałą ekspozycję prac Józefa Szajny. Artysta w marcu 1997 r. przekazał prace miastu, w którym się urodził.

W Synagodze Staromiejskiej (Małej) z XVI/XVII w., odbudowanej w latach 1953-1963, mieści się obecnie Archiwum Państwowe, natomiast w Nowomiejskiej (Dużej) z końca XVII w., przebudowanej w latach 1705-1712 przez Jana Ch. Belottiego, znajduje się Biuro Wystaw Artystycznych.

Teatr Maska jest profesjonalnym teatrem lalki i aktora. Jego repertuar obejmuje sztuki dla dzieci, młodzieży i dorosłych. W wydzielonych pomieszczeniach znajduje się Muzeum Lalek Teatralnych.

W budynku Teatru ma swoją siedzibę jedyne w Polsce Muzeum Dobranocek z wyjątkową kolekcją pamiątek z popularnych animacji dla dzieci, powszechnie nazywanych dobranockami. To miejsce magiczne – wehikuł czasu przenoszący w inny wymiar, w krainę wspomnień, wzruszeń i dobrych emocji – w świat bajki.

U podnóża Zamku i Pałacu letniego Lubomirskich znajduje się Rzeszowska Fontanna Multimedialna. Główną atrakcją kompleksu fontann są tańczące w rytm muzyki strumienie wody oraz ekran wodny, na którym wyświetlane są prezentacje filmowe i laserowe. Największym zainteresowaniem cieszą się pokazy specjalne, prezentowane w sobotnie wieczory. Spektakle, będące połączeniem muzyki, światła i wody, można podziwiać codziennie od maja do października. Amfiteatr, fontanna i Aleja Lubomirskich z podświetlonymi zabytkowymi drzewami, to atrakcyjne miejsce: zabawy dla najmłodszych, spotkań dla młodzieży oraz wypoczynku dla mieszkańców i turystów.