Śledztwa w biegu

Zbrodnie komunistyczne

1. Śledztwo w sprawie zbrodni komunistycznych, polegających na bezprawnym pozbawieniu wolności ze szczególnym udręczeniem, bliżej nieokreślonej liczby żołnierzy Armii Krajowej, a następnie pozbawianiu ich życia przez rozstrzelanie w wykonaniu wyroków skazujących na karę śmierci, orzekanych wobec nich przez Sąd Wojskowy II Armii Wojska Polskiego, w okresie 1944 – 1945 r. w Kąkolewnicy, województwa lubelskiego. ( S. 14/00/Zk )
We wrześniu 1944 r. na mocy rozkazu nr 115 z dnia 20 sierpnia 1944 r. Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego gen. broni Michała Roli - Żymierskiego na terenie województwa lubelskiego rozpoczęto formowanie oddziałów 2 Armii Wojska Polskiego. Dowództwo nowotworzonej armii powierzono gen. Karolowi Świerczewskiemu, a jedynie w okresie od 30 września 1944 r. do 28 grudnia 1944 r. armią dowodził gen. Stanisław Popławski.

Równocześnie z powstaniem oddziałów bojowych, w miejscowości Kozłówka koło Lubartowa, rozpoczęto formowanie Sądu Wojskowego 2 Armii WP. Prezesem Sądu został ppłk Stefan Piekarski ( od 1920 r. oficer Armii Czerwonej ). Na początku października 1944r. sztab 2 Armii WP wraz z jednostkami zabezpieczenia, Sądem, Prokuraturą i oddziałem Informacji Wojskowej przeniósł się do miejscowości Kąkolewnica.W tym czasie, na terenach z których wypędzono Niemców, rozpoczęto prześladowania o charakterze politycznym wymierzone zwłaszcza w członków Armii Krajowej.W działaniach tych ważna rola przypadła jednostkom Informacji Wojskowej i Wojskowego Wymiaru Sprawiedliwości, realizujących politykę całkowitej eliminacji wszelkich przejawów opozycji wobec KRN i PKWN. Pierwszymi ofiarami tych represji, padli członkowie Armii Krajowej, którzy w oczekiwaniu na porozumienie między rządem emigracyjnym w Londynie, a rządem sowieckim i nowotworzonymi władzami, skupionymi wokół KRN i PKWN, wstąpili do tworzonego przez PKWN wojska.Jak ustalono w toku nie mniej jak 102 postępowań prowadzonych w Kąkolewnicy, w Sądzie 2 Armii WP, skazano 144 osoby, z czego 61 osób skazano na karę śmierci ( co do 43 osób wyroki wykonano ). Jak wynika z ustaleń śledztwa, orzeczone kary śmierci wykonywano nocą, w pobliskim lesie „Baran”. W śledztwie uzyskano również informację o zastrzeleniu dwóch osób na terenie aresztu w Kąkolewnicy.Aktualnie śledztwo jest już na końcowym etapie przed wydaniem decyzji merytorycznej w niniejszej sprawie.

2. Śledztwo w sprawie zbrodni komunistycznych, polegających na zabójstwach dokonanych w okresie od lipca 1944 r. do jesieni 1956 r. w Lublinie i na terenie województwa lubelskiego na żołnierzach AK i członkach innych organizacji niepodległościowych dokonanych przez NKWD i funkcjonariuszy UB, w szczególności zabójstw dokonanych w więzieniu na Zamku w Lublinie. ( S. 21/00/Zk )
W okresie okupacji hitlerowskiej na Zamku w Lublinie znajdowało się więzienie śledcze gestapo. Zgodnie z danymi historycznymi, przez więzienie „przeszło” wówczas około 40.000 osób. Po wkroczeniu do Lublina Armii Czerwonej więzienie pełniło dalej tę samą rolę. Początkowo administrację więzienia przejęło NKWD, następnie Departament Więziennictwa MBP. Jak wynika z zapisów dokonanych w księgach więziennych, pierwsi więźniowie okresu stalinowskiego zostali tam osadzeni w sierpniu 1944 r. Więzienie funkcjonowało do lutego 1954 r. W tym czasie Zamek zaczęto przygotowywać na obiekt dla placówek kulturalnych. W okresie stalinowskim więzienie na Zamku miało charakter karno – śledczy. Osadzano w nim aresztowanych do spraw sądowych, głównie za działalność w organizacjach walczących na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. W piwnicach budynku administracyjnego, wykonywane były wyroki śmierci, wydawane przez lubelskie sądy. Pierwsza taka egzekucja miała miejsce w dniu 15 listopada 1944 r. Łącznie na terenie więzienia w okresie stalinowskim dokonano egzekucji około 1.000 osób. Z zapisów w księgach więziennych wynika, że w okresie stalinowskim, w więzieniu na Zamku osadzonych było łącznie około 35.000 osób. 

W toku prowadzonego postępowania podejmowane są czynności zmierzające do zebrania pełnej dokumentacji, dotyczącej funkcjonowania więzienia oraz popełnionych tam czynów. W dalszym ciągu sukcesywnie przesłuchiwane są osoby pokrzywdzone oraz funkcjonariusze, którzy pełnili służbę w więzieniu na Zamku w Lublinie.

3. Śledztwo w sprawie zbrodni komunistycznych, polegających na zabójstwach działaczy Polskiego Stronnictwa Ludowego, do których doszło w latach 1945 – 1946 na terenie byłych województw: lubelskiego, bialskopodlaskiego, chełmskiego, siedleckiego i zamojskiego. ( S.106/01/Zk )
W toku prowadzonego śledztwa ustalono, że na skutek aktów terroru stosowanych wobec członków PSL, w okresie 1945 - 1946 na terenie ówczesnego województwa lubelskiego, zamordowano Kazimierza Ch., Edwarda Ch., Stanisława G., Ignacego G., Józefa G., Adama G., Zygmunta J., Józefa J., Mariana K., Stanisława K., Feliksa M., Stanisława P., Jana Henryka P., Bronisława P., Eugeniusza P., Józefa R., Stanisława S., Jana S., Władysława S., Henryka S., Wojciecha Sz., Bronisława T., Feliksa W. i Jana Z. 

W sprawie przeprowadzono szeroką kwerendę archiwalną, mającą na celu zgromadzenie wszelkich materiałów wytworzonych przez ówczesne organy bezpieczeństwa i organy wymiaru sprawiedliwości, a dotyczących represji wobec dotychczas ustalonym działaczom PSL. Kwerendy w szczególności objęły akta postępowań karnych i dokumentów z prowadzonych działań operacyjnych. Nadto przesłuchano wielu świadków w sprawie opisanych zabójstw i innych represji wobec członków PSL oraz przesłuchano ustalonych członków rodzin ofiar. Weryfikowane są interpelacje posłów i skargi władz PSL składane w latach 1945 - 1947 w sprawie nadużyć przy głosowaniu ludowym, inwigilacji PSL i represjonowania jego członków.
Wielowątkowość śledztwa oraz bardzo obszerny materiał archiwalny powoduje, że nadal trwają czynności zmierzające do wszechstronnego wyjaśnienia okoliczności sprawy, a w szczególności ustalenia sprawców zabójstw oraz ustalenia członków rodzin osób represjonowanych. Nadal prowadzone są czynności związane z poszukiwaniem kolejnych materiałów archiwalnych związanych z przedmiotem śledztwa oraz przesłuchaniami świadków.

4. Śledztwo w sprawie zbrodni komunistycznych, dokonywanych przez funkcjonariuszy państwa komunistycznego, w dniu 16 czerwca 1949 r., podczas uroczystości Bożego Ciała w Lublinie i okresie od dnia 03 lipca 1949 r. do daty bliżej nieustalonej w 1949 r. w Lublinie, czynów polegających na złośliwym przeszkadzaniu w publicznym, zbiorowym wykonywaniu aktu religijnego uznanego prawnie wyznania. ( S. 13/04/Zk )
W okresie powojennym stosunki państwo – kościół formalnie oparte były o uregulowania Konstytucji z 17 marca 1921 r. oraz konkordatu zawartego w 1925 r. Jednak od samego początku władze komunistyczne dawały do zrozumienia, że nie będzie powrotu do takiej sytuacji, która istniała w okresie międzywojennym. Początkowo komuniści postrzegali kościół w Polsce jako przeciwnika, którego należało raczej neutralizować, a nie w sposób zdecydowany zwalczać. Z czasem, w miarę umacniania się władzy, kościół poddawano jednak coraz szerszej kontroli władz świeckich. W dniu 16 czerwca 1949 r. w Lublinie, w czasie katedralnej procesji Bożego Ciała, zakłócono ją w ten sposób, że na Placu Łokietka w pochód wiernych wjechał milicyjny „gazik”. Reakcją na ten czyn, było przewrócenie samochodu milicyjnego kołami do góry i poturbowanie jadących nim funkcjonariuszy państwa komunistycznego. Osoby biorące udział w „napaści” na ustalonych funkcjonariuszy oraz na mienie milicyjne skazano na kary więzienia.Nadto w niedzielę 03 lipca 1949 r., zgromadzonym w Katedrze Lubelskiej wiernym, objawił się cud, polegający na spostrzeżeniu krwawej łzy spływającej z oka Matki Boskiej przedstawianej na kopii obrazu Matki Bożej Częstochowskiej. Wieść o tym błyskawicznie rozniosła się nie tylko po Lublinie, ale i po całej Polsce. Spowodowało to wielki napływ wiernych, pragnących ujrzeć Cudowny Obraz. Ludzie ustawiali się w kilkukilometrowych kolejkach i cierpliwie czekali na wejście do katedry. Śpiewano pieśni religijne i modlono się. Władze państwowe zakazały pielgrzymek do Lublina. Mimo to wierni z całego kraju stale przybywali do katedry. W dniu 17 lipca 1949 r. w następstwie decyzji władz o zorganizowaniu pod jednym z lubelskich kościołów antyklerykalnej demonstracji, doszło w Lublinie do zamieszek. W toku prowadzonego postępowania podejmowane są czynności zmierzające do zebrania pełnej dokumentacji, dotyczącej zaistniałego zdarzenia oraz ustalenia faktycznego stosunku władz komunistycznych do wyznawców religii rzymskokatolickiej w Lublinie, w czerwcu i lipcu 1949 r.

5. Śledztwo w sprawie zbrodni komunistycznych, polegających na pozbawieniu wolności żołnierzy Wojska Polskiego, Armii Krajowej i członków innych organizacji walczących na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego w obozie założonym przez funkcjonariuszy NKWD w latach 1944 - 1945 w Skrobowie, województwa lubelskiego, w którym stworzono warunki życia grożące biologicznym wyniszczeniem więźniów oraz dopuszczano się zabójstw na osadzonych w nim osobach. ( S. 6/06/Zk )
W toku prowadzonego śledztwa ustalono, że na początku listopada 1944 r. w Skrobowie, koło Lubartowa, utworzono obóz, do którego kierowano żołnierzy Wojska Polskiego. Wcześniej ustalono, iż przed wstąpieniem do wojska pełnili oni służbę w Armii Krajowej. W marcu 1945 r. kilkudziesięciu osadzonych żołnierzy zbiegło z obozu. Podjęto wówczas decyzję o deportacji pozostałych więźniów do łagrów na terenie ZSRR. Przeprowadzone czynności doprowadziły do ujawnienia ponad 350 nazwisk byłych więźniów obozu w Skrobowie. Aktualnie podejmowane są czynności związane z weryfikacją danych osób pokrzywdzonych, a następnie przeprowadzane są czynności polegające na przesłuchiwaniu ich w charakterze świadków. Nadto poszukuje się wszelkiej dokumentacji archiwalnej ( rozkazów, zarządzeń, instrukcji ) w zakresie funkcjonowania obozu w Skrobowie. Zwrócono się również o przeprowadzenie stosownych sprawdzeń przez archiwa na terenie całego kraju.Zakresem śledztwa objęty został również wątek deportacji więźniów obozu w Skrobowie do łagrów na terenie ZSRR, co powoduje konieczność przeprowadzenia dodatkowych czynności procesowych obejmujących również te zagadnienia.

6. Śledztwo w sprawie zbrodni komunistycznych, polegających na zabójstwach oraz masowych aresztowaniach i deportacji osób narodowości polskiej w latach 1939 – 1941, z terenu ówczesnego województwa wołyńskiego, do więzień i obozów położonych na terenie ZSRR, dokonanych z powodów politycznych przez formacje NKWD, stanowiących również zbrodnie przeciwko ludzkości. ( S. 97/07/Zk )
Zebrany w sprawie materiał dowodowy odnosi się do trzech deportacji, przeprowadzonych przez formacje NKWD na osobach narodowości polskiej zamieszkałych na terenie byłego województwa wołyńskiego. Pierwsza z nich objęła osadników ( zarówno wojskowych, jak i cywilnych ) oraz leśników i rozpoczęła się w dniu 10 lutego 1940 r. Druga deportacja przeprowadzona została w dniu 13 kwietnia 1940 r. i dotknęła rodziny jeńców wojennych z trzech obozów specjalnych - Kozielska, Starobielska i Ostaszkowa, a także rodziny więźniów politycznych z więzień Zachodniej Ukrainy i Zachodniej Białorusi. Deportacją tą objęto również rodziny wojskowych zbiegłych za granice. Ostatnia deportacja rozpoczęła się w dniu 29 czerwca 1940 r. i dotyczyła uciekinierów z terenów polskich, okupowanych przez Niemców. Poza powyższymi masowymi zsyłkami, przedmiotem śledztwa zostały objęte przymusowe przesiedlenia obywateli polskich zamieszkałych w osiemsetmetrowej tzw. strefie przygranicznej. W oparciu o dotychczas uzyskany materiał dowodowy można przyjąć, iż łączna liczba obywateli polskich objętych tymi deportacjami, do więzień i obozów położonych na terenie ZSRR, wyniosła nie mniej niż 300.000 osób. Aktualnie kontynuowane są czynności zmierzające do ustalenia i przesłuchania żyjących świadków tych wydarzeń lub osób dla nich najbliższych.

7. Śledztwo w sprawie zbrodni komunistycznych, polegających na bezprawnym pozbawieniu wolności przez NKWD, od lipca 1944 r. do maja 1945 r., w województwie lubelskim i Sokołowie Podlaskim około 7.000 osób narodowości polskiej, w znacznej większości żołnierzy Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich, których następnie deportowano do ZSRR, gdzie na skutek złych warunków bytowych zmarło co najmniej kilkaset osób, stanowiących również zbrodnie przeciwko ludzkości. ( S. 98/07/Zk )
W toku prowadzonego śledztwa ustalono, iż po wejściu na tereny Polski, poza linię rzeki Bug, funkcjonariusze organów bezpieczeństwa ZSRR, przy współpracy z funkcjonariuszami tworzących się struktur Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego i Milicji Obywatelskiej, a także działaczami Polskiej Partii Robotniczej i Armii Ludowej zatrzymywali osoby podejrzewane o działalność lub sprzyjanie niekomunistycznym organizacjom niepodległościowych. Wśród zatrzymanych byli głównie członkowie Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich, lecz także Narodowych Sił Zbrojnych i przedstawiciele konspiracyjnej administracji. Część osób, niezwiązana z organizacjami niepodległościowymi zatrzymana została za nielegalne posiadanie broni. Tylko wobec niewielkiej liczby zatrzymanych odbyły się procesy przeprowadzane przez Wojskowe Trybunały ZSRR. W tych sytuacjach orzekano kary śmierci lub długotrwałe kary pozbawienia wolności, w obozach pracy na terenie ZSRR. W zdecydowanej większości nie przeprowadzano procesów, a uwięzienie wynikało z decyzji funkcjonariuszy NKWD. Osoby pozbawione wolności miały status internowanych i w zwartych grupach umieszczane były w obozach na terenie ZSRR. Zdecydowana większość internowanych z województwa lubelskiego i części Mazowsza została wywieziona jesienią 1944 r. i zimą 1944/1945 r. w dużych transportach, liczących po ok. 1.000 osób, w wagonach towarowych. Na skutek bardzo ciężkich warunków już w transporcie cześć osób zmarło i ciężko zachorowało. W obozach warunki bytowe były bardzo trudne, panował głód, uwięzionych zmuszano do ciężkiej pracy. W ich wyniku znaczna cześć osób zmarła, a większość chorowała. Obozy były strzeżone przez funkcjonariuszy NKWD, którzy przeważnie poprawnie odnosili się do internowanych. Począwszy od lutego 1946 r. internowani w zwartych grupach byli przewożeni do Polski, gdzie byli uwalniani. Trudniejsza była sytuacja osób skazanych przez Trybunały Wojskowe, gdyż nie było zorganizowanej żadnej akcji mającej na celu ich powrót do Polski. Musieli oni indywidualnie składać wnioski o repatriację, a część z nich została uwzględniona dopiero w 1956 r. Ze względu na wielowątkowość śledztwa oraz obszerny materiał archiwalny nadal trwają czynności zmierzające do wszechstronnego wyjaśnienia okoliczności sprawy, a w szczególności przesłuchania pokrzywdzonych lub ich bliskich, przetłumaczenia dokumentów sporządzonych w języku rosyjskim.

8. Śledztwo w sprawie zbrodni komunistycznych, polegających na zabójstwach żołnierzy Armii Krajowej, popełnionych w latach 1945 - 1947 w Stoku Lackim, lesie Sekuła i innych miejscowościach powiatu siedleckiego, województwa lubelskiego, przez funkcjonariuszy Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Siedlcach. (S.96/08/Zk)
W toku prowadzonego śledztwa ustalane są okoliczności: zabójstw 14 żołnierzy z oddziału Armii Krajowej, dowodzonego przez Zygmunt K. ps. „Tur” oraz 3 osób cywilnych: Józefa W., Róży W. i Edwarda M.; zabójstw żołnierzy niepodległościowego podziemia Franciszka O. ps. „Byk”, Józefa D. i Edwarda I. Nadto przedmiot postępowania dotyczy okoliczności rozstrzelania żołnierzy Armii Krajowej i innych osób dokonywanego w okresie 1945 - 1947 w lasku Sekuła, w tym Aleksandra J. i 16-letniego chłopca nieustalonej tożsamości.W toku postępowania przesłuchano szereg świadków, w tym także ustalonych żyjących byłych funkcjonariuszy PUBP w Siedlcach. W wyniku szerokiej kwerendy archiwalnej możliwe było zapoznanie się z materiałami operacyjnymi wytworzonymi przez PUBP w Siedlcach i KP MO w Siedlcach oraz aktami postępowań karnych prowadzonych przeciwko niektórym pokrzywdzonym. Uzyskano także akta osobowe funkcjonariuszy UB i MO związanych z opisanymi zdarzeniami oraz akta śledztwa Prokuratury Wojewódzkiej w Warszawie, prowadzonego w 1959 r. w sprawie zabójstwa Kazimierza B. Nadal trwają czynności zmierzające do wszechstronnego wyjaśnienia okoliczności sprawy, a w szczególności ustalenia wszystkich sprawców zabójstw oraz ustalenia członków rodzin osób pokrzywdzonych. 

9. Śledztwo w sprawie zbrodni komunistycznej, polegającej na zabójstwie Stanisława C. i dwóch innych mężczyzn ustalonych jedynie z nazwiska, do których doszło w nocy z 20 na 21 października 1945 r. w miejscowościach Małków i Prymiarki, województwa lubelskiego, dokonanych przez funkcjonariuszy państwa komunistycznego z Chełma. ( S. 85/10/Zk )
W toku prowadzonego śledztwa ustalono, iż w nocy z 20 na 21 października 1945 r. funkcjonariusze Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Chełmie przeprowadzili akcję, podczas której dokonano zabójstw trzech osób. Jednym z nich był Stanisław C. Pozostałych dwóch ustalono jedynie na podstawie nazwisk. Wszyscy byli członkami Armii Krajowej, a funkcjonariusze państwa komunistycznego szukali ukrytej przez nich broni palnej. Akcja w nocy z 20 na 21 października 1945 r. wymierzona była również w ukrywających się członków organizacji o charakterze niepodległościowym. W sprawie przesłuchana została córka zabitego Stanisława C., która wskazała okoliczności zatrzymania i zabicia ojca oraz dwóch innych osób. Obecnie kontynuowane są czynności zmierzające do wszechstronnego wyjaśnienia okoliczności sprawy, w tym w szczególności przesłuchania świadków oraz zebrania pełnej dokumentacji archiwalnej. 

10. Śledztwo w sprawie zbrodni komunistycznych, polegających na znęcaniu się fizycznym i psychicznym przez funkcjonariuszy państwa komunistycznego nad czterema mężczyznami oraz pozbawienia życia jednego z nich, do których doszło w czerwcu 1945 r. w Woli Piaseckiej, województwa lubelskiego. ( S. 90/10/Zk )
W toku prowadzonego śledztwa ustalono, że w czerwcu 1945 r. w miejscowości Wola Piasecka, funkcjonariusze państwa komunistycznego zatrzymali Wacława S. wraz z trzema innymi mężczyznami. Nocowali oni w stodole jednego z mieszkańców wsi. Już podczas aresztowania pokrzywdzeni zostali boleśnie pobici przez sprawców, którzy szukali ukrytej broni palnej. Po przewiezieniu zatrzymanych do Lublina, w toku prowadzonego przeciwko nim postępowania karnego, stosowano niedozwolone metody śledcze, znęcano się nad nimi fizycznie i psychicznie. Wacław S. doznał złamania palców u rąk. Następnie pokrzywdzonego przewieziono do miejscowości Młodziejów. W trakcie drogi powrotnej, w pobliżu miejscowości Piaski, funkcjonariusze zrzucili Wacława S. z ciężarówki i rozstrzelali. 

Aktualnie podejmowane są czynności zmierzające do zebrania pełnej dokumentacji archiwalnej dotyczącej popełnionych czynów oraz ustalenia świadków tych zdarzeń.

11. Śledztwo w sprawie zbrodni komunistycznej, stanowiącej zbrodnię przeciwko ludzkości polegającej na znęcaniu się fizycznym i psychicznym przez funkcjonariuszy Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Radomiu nad Józef K., do którego doszło w czasie prowadzonego postępowania karnego zakończonego wydaniem wyroku przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Kielcach na sesji wyjazdowej w Radomiu. (S.16/11/Zk )
W toku prowadzonego śledztwa ustalono, iż Wojskowy Sąd Rejonowy w Kielcach na sesji wyjazdowej w Radomiu w dniu 18 marca 1946 r. wydał wyrok w sprawie G. 64/46 wobec Józefa K. Pokrzywdzony został uznany winnym tego, że był członkiem nielegalnej organizacji, która zamierzała obalić ustrój Państwa Polskiego. Sąd Wojewódzki w Radomiu w dniu 14 września 1994 r. uznał powyższy wyrok za nieważny w trybie ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznanie za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Na podstawie materiałów archiwalnych zdołano ustalić, iż nad Józefem K. funkcjonariusze Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Radomiu znęcali się fizycznie i psychicznie oraz stosowali niedozwolone metody śledcze w postaci zadawania uderzeń rękami po całym ciele oraz używali gróźb karalnych wobec pokrzywdzonego. Aktualnie kontynuowane są czynności zmierzające do ustalenia i przesłuchania żyjących świadków tych wydarzeń, a także ustalenia i przesłuchania funkcjonariuszy prowadzący w 1946 r. postępowanie przygotowawcze.

12. Śledztwo w sprawie zbrodni komunistycznej, stanowiącej zbrodnię przeciwko ludzkości polegającej na znęcaniu się fizycznym i psychicznym przez funkcjonariuszy Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Radomiu nad Józef Z., do którego doszło w czasie prowadzonego postępowania karnego zakończonego wydaniem wyroku przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Kielcach na sesji wyjazdowej w Radomiu. (S.17/11/Zk )
W toku prowadzonego śledztwa ustalono, iż Wojskowy Sąd Rejonowy w Kielcach na sesji wyjazdowej w Radomiu w dniu 30 października 1947 r. wydał wyrok w sprawie Sr 957/47 wobec Józefa Z. Pokrzywdzony został uznany winnym tego, że działał w organizacji o charakterze niepodległościowym, której członkowie – według ustaleń funkcjonariuszy państwa komunistycznego - zamierzali obalić ustrój Państwa Polskiego. Sąd Wojewódzki w Radomiu w dniu 09 lutego 1994 r. uznał powyższy wyrok za nieważny w trybie ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznanie za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Na podstawie materiałów archiwalnych zdołano ustalić, iż nad Józefem Z. funkcjonariusze Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Radomiu znęcali się fizycznie i psychicznie oraz stosowali niedozwolone metody śledcze. Pokrzywdzony wskazał, iż był wielokrotnie bity, w szczególności podczas przeprowadzanych z jego udziałem przesłuchań.Aktualnie prowadzone są czynności zmierzające do zgromadzenia materiału archiwalnego dotyczącego tego wydarzenia. Nadto kontynuowane są czynności zmierzające do ustalenia i przesłuchania żyjących świadków tych wydarzeń, a także ustalenia i przesłuchania funkcjonariuszy prowadzący w 1947 r. postępowanie przygotowawcze.

13. Śledztwo w sprawie zbrodni komunistycznej, stanowiącej zbrodnię przeciwko ludzkości, polegającej na zabójstwie w dniu 11 kwietnia 1945 r. Feliksa B., do którego doszło w okolicy miejscowości Sterdynia, województwa mazowieckiego. ( S. 44/11//Zk )
Oddziałowa Komisja w Lublinie została powiadomiona przez Krystynę R. – B. o zabójstwie jej ojca Feliksa B., do którego doszło w dniu 11 kwietnia 1945 r. Według zawiadamiającej jej ojciec został zastrzelony najprawdopodobniej przez funkcjonariuszy państwa komunistycznego, najprawdopodobniej z miejscowego Urzędu Bezpieczeństwa. Nadto świadek zaznaczyła, iż ojciec był przewodniczącym Gromadzkiej Rady Narodowej w Sterdyni, więc nie może wykluczyć, iż zabójstwa dopuścili się członkowie niepodległościowego ruchu oporu. Aktualnie podejmowane są czynności związane z weryfikacją wersji przedstawionych przez zawiadamiającą. W tym celu poszukuje się wszelkiej dokumentacji archiwalnej dotyczącej zabójstwa Feliksa B. Nadto przeprowadzane są czynności polegające na przesłuchiwaniu w charakterze świadków osób mogących posiadać jakąkolwiek informacje w przedmiocie prowadzonego postępowania przygotowawczego. 

14. Śledztwo w sprawie zbrodni komunistycznej, stanowiącej zbrodnię przeciwko ludzkości polegającej na znęcaniu się fizycznym i psychicznym nad Adamem G. poprzez bicie i torturowanie przez funkcjonariuszy państwa komunistycznego w czasie prowadzonego postępowania przygotowawczego zakończonego wyrokiem b. Wojskowego Sądu Rejonowego w Lublinie na sesji wyjazdowej w Zamościu. (S.59/11/Zk)
W toku prowadzonego śledztwa ustalono, iż Wojskowy Sąd Rejonowy w Lublinie na sesji wyjazdowej w Zamościu w dniu 22 października 1952 r. wydał wyrok w sprawie Sr. 637/52 wobec Adama G., który został uznany winnym tego, że był członkiem nielegalnej organizacji, zamierzającej obalić ustrój Państwa Polskiego. Sąd Wojewódzki w Zamościu w dniu 15 grudnia 1993 r. uznał powyższy wyrok za nieważny w trybie ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznanie za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Na podstawie materiałów archiwalnych zdołano ustalić, iż nad Adamem G. funkcjonariusze państwa komunistycznego znęcali się fizycznie i psychicznie oraz stosowali niedozwolone metody śledcze. W toku prowadzonego przeciwko niemu postępowania karnego został dotkliwie pobity i torturowany. To spowodowało, iż w późniejszym czasie dużo często chorował i w konsekwencji nie mógł podjąć pracy. Aktualnie kontynuowane są czynności zmierzające do ustalenia i przesłuchania żyjących świadków tych wydarzeń, a także ustalenia i przesłuchania funkcjonariuszy prowadzący w 1952 r. postępowanie przygotowawcze.

Zbrodnie nazistowskie

1. Śledztwo w sprawie zbrodni nazistowskich, polegających na zabójstwach mieszkańców wsi Borów, Wólka Szczecka, Szczecyn, Łążek Zaklikowski i Łążek Chwiałkowski koło Kraśnika, województwa lubelskiego, dokonanych w dniu 02 lutego 1944 r. przez jednostki policji i wojska niemieckiego. ( S. 52/03/Zn)
W toku prowadzonego śledztwa ustalono, iż w dniu 02 lutego 1944 r. policja, wojsko i policja bezpieczeństwa, uzbrojone w działa przeciwpancerne i miotacze granatów oraz karabiny maszynowe i pistolety okrążyły wieś Łążek Chwałowski, Łążek Zaklikowski, Borów, Wólkę Szczecką i Szczecyn. Po uprzednim ostrzelaniu tych miejscowości z dział, pociskami zapalającymi, w różnych punktach wybuchły pożary, a do wsi zaczęło wkraczać wojsko i jednostki policyjne. Przerażona ludność zaczęła szukać schronienia w kryjówkach urządzonych w zabudowaniach gospodarczych, pomieszczeniach ziemnych na ziemniaki, krzakach bądź w obniżeniach terenu czy też schronach. Nielicznym osobom udało się przedrzeć przez kordon otaczający wieś i schronić w pobliskich lasach lub bagnach i moczarach bądź nad brzegami rzek. Następnie do poszczególnych wsi wkroczyły oddziały wojska, które po drodze rabowały mieszkania i paliły zabudowania. Napotkani w tym czasie mieszkańcy, bez względu na wiek i płeć byli zabijani ( strzelano do nich ). Pozbawiano życia również ludzi, których znaleziono w schowkach.W dniu 02 lutego 1944 r. w Szczecynie i Wólce Szczeckiej zginęło po około 200 osób, a w Borowie ofiar było więcej - około 230 osób. W czasie akcji we wsi Łążek Zaklikowski zginęły 192 osoby, w tym 79 dzieci w wieku do 15 lat, a w Łążku Chwałowskim 75 osób, a w tym 13 małych dzieci.Ogólnie w pięciu wsiach objętych pacyfikacją zginęło około 917 osób.W toku prowadzonego śledztwa dołączono informacje uzyskane w ramach międzynarodowej pomocy prawnej od strony niemieckiej m. in.: z Prokuratury w Amberg, Prokuratury w Bochum, Prokuratury w Nürnberg - Fürth, Prokuratury w Monachium i z Prokuratury w Düsseldorfie. Aktualnie przeprowadzane są czynności zmierzające do zakończenia śledztwa w niniejszej sprawie. 

2. Śledztwo całokształtu w sprawie zbrodni nazistowskich, popełnionych przez funkcjonariuszy SIPO i SD na obywatelach polskich, do których doszło w więzieniu na Zamku w Lublinie w latach 1939 – 1944. ( S. 112/04/Zn)
Więzienie na Zamku w Lublinie, pod zarządem okupanta niemieckiego rozpoczęło funkcjonowanie już w październiku 1939 r. i istniało do dnia 22 lipca 1944 r. Było jednym z największych więzień, obok Pawiaka w Warszawie i Montelupich w Krakowie, funkcjonujących na terenie Generalnego Gubernatorstwa. W kompleksie więziennym architektonicznie obliczonym na pomieszczenie 706 więźniów, w okresie okupacji niemieckiej osadzanych było średnio około 2.300 więźniów. Lubelskie więzienie było centralnym więzieniem w dystrykcie obejmującym obszar przedwojennego województwa lubelskiego. Organizacyjnie więzienie na Zamku w Lublinie podporządkowane było Urzędowi Komendanta Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa. Przez cały okres funkcjonowania więzienia na Zamku w latach okupacji niemieckiej jego komendantem był Peter Paul Domnick. Więzienie na Zamku miało charakter karno – śledczy. W oparciu o zachowane materiały archiwalne i badania historyczne ustalono, iż przez mury więzienia na Zamku w latach 1939 - 1944 przeszło około 40.000 więźniów. Na podstawie analizy materiałów archiwalnych ustalono, iż w dokonanych, w większości w nieznanych miejscach, w 80 egzekucjach, straconych zostało co najmniej 4.500 osób. W murach więzienia ( celach i szpitalu więziennym ) zmarło od 1.160 do 1.340 więźniów. Do obozów koncentracyjnych ( Majdanek, Oświęcim, Sachsenhausen, Pustków, Ravensbrück, Stutthof, Gross – Rosen ) w około 130 transportach, wysłanych zostało około 17.500 więźniów. W toku prowadzonego śledztwa podejmowane są czynności zmierzające do zebrania pełnej dokumentacji dotyczącej funkcjonowania więzienia oraz popełnionych tam zbrodni i osób odpowiedzialnych za ich dokonanie.Z uwagi na obszerny zakres prowadzonych w niniejszej sprawie czynności procesowych, aktualnie wyłączane są do odrębnych postępowań materiały niezwiązane z przedmiotem prowadzonego śledztwa. 

3. Śledztwo w sprawie całokształtu zbrodni hitlerowskich, popełnionych w latach 1941 - 1944 w obozie koncentracyjnym na Majdanku w Lublinie, polegających w szczególności na dokonywaniu masowych i indywidualnych zabójstw, jak też na stosowaniu wszelkich innych metod i sposobów zagłady osadzonych w tym obozie więźniów różnych narodowości. ( S. 50/05/Zn)
Obóz Koncentracyjny w Lublinie, zwany potocznie Majdankiem, był drugim co do wielkości - po Oświęcimiu, tego typu obozem nazistowskim w Europie. O jego powstaniu zadecydował Heinrich Himmler - szef SS i Policji III Rzeszy, podczas pobytu w Lublinie w połowie roku 1941.Oficjalnie obóz początkowo nazywany był Kriegsgefangenenlager der Waffen SS in Lublin (Obóz Jeńców Wojennych w Lublinie ), a później Konzentrationslager der Waffen SS Lublin (Obóz Koncentracyjny w Lublinie ). W rzeczywistości obóz realizował szereg funkcji, będąc jednocześnie nie tylko obozem koncentracyjnym i jenieckim, lecz także obozem zagłady, pracy, karnym i przejściowym. Majdanek zlokalizowany został na południowowschodnich peryferiach Lublina, przy drodze prowadzącej do Zamościa i Lwowa. Majdanek miał zajmować ponad 500 ha powierzchni i jednorazowo więzić 250.000 osób. Niepowodzenia wojenne Niemców spowodowały znaczne ograniczenie tych planów. Ostatecznie na obszarze 270 ha wybudowano 280 różnego rodzaju obiektów ( m.in. baraki więźniarskie, gospodarcze i administracyjne, warsztaty, urządzenia zagłady: komory gazowe i krematoria, zabezpieczające: ogrodzenie oraz wieże strażnicze i wartownie ). Centralną część obozu stanowiły baraki przeznaczone dla więźniów usytuowane na 5 tzw. polach więźniarskich. W barakach tych jednocześnie można było pomieścić ok. 25.000 osób. Obóz funkcjonował od października 1941 r. do lipca 1944 r. Brak materiałów źródłowych nie pozwala na dokładne ustalenie liczby uwięzionych w obozie, jak również jego ofiar. Szacunkowo oblicza się, że przez Majdanek przeszło ok. 300.000 więźniów, 50 narodowości. Wśród osadzonych najwięcej było Żydów ( ponad 40% ) i Polaków ( ok. 35% ). Z pozostałych narodowości najliczniej reprezentowani byli: Białorusini, Ukraińcy, Rosjanie, Niemcy, Austriacy, Francuzi, Włosi i Holendrzy. Szacuje się, że obóz na Majdanku pochłonął ponad 230.000 istnień ludzkich, w tym około 100.000 Żydów. Ponad 50% z nich zmarło w wyniku prymitywnych warunków bytowania, głodu, chorób i pracy ponad siły. Pozostali zginęli w egzekucjach i komorach gazowych. Należy jednak zaznaczyć, iż według niektórych opracowań historycznych liczba ofiar obozu jest niższa niż wskazana powyżej. W toku prowadzonego śledztwa należy zapoznać się z całością materiałów archiwalnych dotyczących zbrodni popełnionych w obozie, ustalić osoby pokrzywdzone oraz sprawców zbrodni popełnionych w obozie na Majdanku ( zarówno tych osądzonych, jak i tych co do których postępowania karne nie były jeszcze prowadzone ).

4. Śledztwo w sprawie zbrodni ludobójstwa, popełnionych w czasie II wojny światowej w Polsce, na terenie Zamojszczyzny, przez okupanta niemieckiego na ludności cywilnej okupowanego obszaru w ten sposób, że funkcjonariusze niemieccy dopuścili się czynów nieludzkich pod postacią powszechnego na tym terenie, przymusowego odbierania dzieci polskich ich rodzicom i ich deportacji, częściowo do Niemiec w celu germanizacji, a częściowo (w ramach niemieckiego planu germanizacji Ziemi Zamojskiej) do tzw. obozów przejściowych, w celu wyniszczenia. ( S. 62/07/Zn)
W toku prowadzonego postępowania przygotowawczego podlegają wyjaśnieniu wszystkie okoliczności związane z akcją wysiedleńczą prowadzoną przez okupanta niemieckiego, na terenie Zamojszczyzny, wobec polskiej ludności cywilnej.Istotnym elementem śledztwa stało się ustalenie danych osób pokrzywdzonych. Do sprawy ujawniono i zabezpieczono alfabetyczny wykaz pokrzywdzonych, zawierający łącznie 10.280 osób. Systematycznie, spośród tej listy, ustalane są osoby żyjące. Następnie odbywają się z ich udziałem czynności procesowe. Sprawa ma charakter wielowątkowy, przedmiot postępowania określony jest bardzo szeroko, a w najbliższym czasie planowane są dalsze czynności polegające na ustalaniu i przesłuchiwaniu żyjących świadków tamtych wydarzeń.

5. Śledztwo w sprawie zbrodni nazistowskich, popełnionych przez żandarmów niemieckich z posterunku w Sokołowie Podlaskim, województwa mazowieckiego, w latach 1941 - 1944, na ludności zamieszkałej na terenie podległym temu posterunkowi. ( S. 84/07/Zn).
W toku prowadzonego postępowania przygotowawczego wyjaśnianych jest kilkaset zbrodni nazistowskich popełnionych w czasie okupacji niemieckiej w 81 miejscowościach, położonych na terenie obejmujących aktualnie powiat sokołowski i powiat węgrowski w województwie mazowieckim. Żandarmi z posterunku w Sokołowie Podlaskim w latach 1941 – 1944 dopuszczali się zabójstw na polskiej ludności cywilnej.Aktualnie w śledztwie przeprowadzane są czynności zmierzające do wyjaśnienia okoliczności popełnienia poszczególnych przestępstw. Zgromadzono już materiał archiwalny nadesłany z Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów IPN, Oddziałowych Biurach Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów na terenie całego kraju, nadto ustalono i przesłuchano żyjących świadków wydarzeń. 

6. Śledztwo w sprawie zbrodni nazistowskich, polegających na egzekucji ludności cywilnej w więzieniu „Rotunda” w Zamościu dokonanych przez funkcjonariuszy państwa niemieckiego w okresie od października 1939 r. do lipca 1944 r. ( S. 49/09/Zn)
W toku prowadzonego śledztwa zgromadzone zostały dostępne materiały archiwalne, w tym protokoły przesłuchań świadków w postępowaniu prowadzonym w 1946 r. przez byłą Okręgową Komisję Badania Zbrodni Niemieckich w Lublinie w sprawie zbrodni popełnionych na terenie „Rotundy” w Zamościu”. Zabezpieczono również listy osób więzionych w „Rotundzie” na podstawie zgłoszeń dokonanych przez ich rodziny. Ujawniono akta sprawy karnej prowadzonej przeciwko Czesławowi Cz., pracownikowi placówki zamiejscowej Sipo i SD w Zamościu, który został skazany za swoją działalność w okresie okupacji wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Lublinie z dnia 12 marca 1955 r.Uzyskano także informacje o obsadzie personalnej placówki zewnętrznej Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa (Sipo und SD) w Zamościu oraz kopię wyroku Sądu Krajowego w Wiesbaden w sprawie przeciwko Gotthardowi Sch. i innym, byłym funkcjonariuszom Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa (Sipo und SD) Dystryktu Lubelskiego. Ze względu na szeroki zakres śledztwa nadal trwają czynności zmierzające do ustalenia tożsamości wszystkich sprawców egzekucji ludności cywilnej w więzieniu „Rotunda” w Zamościu oraz pełnej listy ofiar i żyjących członków ich rodzin. 

7. Śledztwo w sprawie zbrodni nazistowskich, popełnionych przez żandarmów niemieckich, w okresie od września 1939 r. do 1944 r. w Dęblinie, Irenie i Rykach, województwa lubelskiego. ( S. 57/09/Zn )
W toku prowadzonego śledztwa ustalane są okoliczności popełnienia ponad 170 różnego rodzaju zdarzeń związanych z zabójstwami osób cywilnych przez okupanta niemieckiego oraz zbrodniami związanymi z funkcjonowaniem na wskazanym terenie obozów pracy. Aktualnie trwają kwerendy mające na celu zgromadzenie pełnej dokumentacji archiwalnej, dotyczącej opisywanych zbrodni, w tym uzyskanie materiałów na temat ustalonych funkcjonariuszy niemieckiej żandarmerii z posterunków w Dęblinie – Irenie, w Michowie, w Rykach, w Sobolewie, w Adamowie i w Radzyniu Podlaskim, a także funkcjonariuszy tzw. Banschutzu ( ochrony kolei ) w Dęblinie. 

8. Śledztwo w sprawie naruszenia prawa międzynarodowego przez funkcjonariuszy nazistowskich, poprzez bezprawne pozbawienie wolności Edmunda B. i Leona Ch. w dniu 04 czerwca 1942 r. w Starej Woli Gołębiowskiej, województwa mazowieckiego, a następnie wywiezienie ich do obozu koncentracyjnego w Auschwitz – Birkenau, gdzie Edmund B. poniósł śmierć. ( S. 93/09/Zn )
W toku prowadzonego śledztwa ustalono, iż w dniu 04 czerwca 1942 r. w Starej Woli Gołębiowskiej żandarmi niemieccy zatrzymali Edmunda B. i Leona Ch. Pokrzywdzeni przed wojną byli nauczycielami, a następnie oficerami rezerwy Wojska Polskiego. Zatrzymanych początkowo umieszczono w Więzieniu w Radomiu, a w dniu 06 czerwca 1942r. przewieziono do obozu koncentracyjnego Auschwitz – Birkenau. Tam na skutek stworzonych w obozie szczególnych warunków bytowych mających na celu biologiczne wyniszczenie osadzonych tam osób, Edmund B. zmarł w dniu 05 września 1942 r.Aktualnie w śledztwie przeprowadzane są czynności zmierzające do wyjaśnienia okoliczności sprawy, gromadzony jest materiał archiwalny, a nadto ustalono i przesłuchano żyjących świadków wydarzeń. 

9. Śledztwo w sprawie naruszenia prawa międzynarodowego przez funkcjonariuszy nazistowskich poprzez bezprawne pozbawienie wolności małoletniej Sabiny K., w latach 1940 – 1941, w Pańskiej Dolinie, województwa lubelskiego i zmuszaniu do pracy w obozie pracy przymusowej. ( S. 69/10/Zn )
Oddziałowa Komisja w Lublinie została powiadomiona przez Sabinę K., iż w okresie okupacji niemieckiej przebywała w obozie pracy przymusowej w miejscowości Pańska Dolina, w którym miała być zatrudniona przy wypalaniu węgla. Przesłuchana w charakterze świadka zeznała, iż w okresie od 1940 r. do 1942 r. była zmuszana do pracy w majątku. Zarządcą majątku był funkcjonariusz SS. Miała wówczas 13 lat, mieszkała w swoim domu rodzinnym i codziennie przychodziła do pracy, pracowała po 10 - 12 godzin dziennie, bez jakiegokolwiek wynagrodzenia. Zarówno zarządca majątku jak i kierownik robót stosowali wobec zatrudnionych tam robotników przymusowych kary cielesne, bili pejczem, pięściami. Wskazała także nazwiska innych pracowników majątku. W toku prowadzonego śledztwa zwrócono się do Oddziałowego Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów IPN w Lublinie i innych archiwów z wnioskiem o odnalezienie materiałów dotyczących funkcjonowania obozu pracy w Pańskiej Dolinie. Aktualnie w śledztwie przeprowadzane są czynności zmierzające do wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy. Podjęto czynności zmierzające do ustalenia i przesłuchania żyjący świadków wydarzeń. 

10. Śledztwo w sprawie zbrodni wojennej, stanowiącej zbrodnię przeciwko ludzkości, polegającej na zabójstwie Antoniego P. i innych osób spośród ludności cywilnej obszaru okupowanego, dokonanej w dniu 23 lipca 1943 r. w okolicy miejscowości Chotycze, województwa mazowieckiego, przez funkcjonariuszy policji niemieckiej ( S. 25/11/Zn )
Do Oddziałowej Komisji w Lublinie wpłynęły materiały dowodowe przekazane przez Oddziałową Komisję w Szczecinie, dotyczace egzekucji mieszkańców powiatu łosickiego, wśród których zamordowany został Antoni P. O zaistniałym przestępstwie zawiadomiła wnuczka pokrzywdzonego Lidia M. Na podstawie zachowanych materiałów archiwalnych oraz dokumentów źródłowych ustalono, iż w dniu 23 lipca 1943r w lesie koło Mszanny, gmina Łosice, funkcjonariusze z posterunku policji niemieckiej w Łosicach rozstrzelali mieszkańców okolicznych miejscowości. Oprócz Antoniego P. zginęli wówczas Franciszek L., Jan K., Czesław O., Zygmunt O. oraz Stanisław P. Aktualnie w śledztwie przeprowadzane są czynności zmierzające do wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy. Podjęto czynności zmierzające do ustalenia i przesłuchania żyjący świadków wydarzeń. 

Inne zbrodnie przeciwko pokojowi, ludzkości i zbrodnie wojenne

1. Śledztwo w sprawie zbrodni ludobójstwa, popełnionych na terenie byłego województwa wołyńskiego w latach 1939 - 1945 przez nacjonalistów ukraińskich, a w szczególności dopuszczenia się zabójstw kilkudziesięciu tysięcy mężczyzn, kobiet i dzieci narodowości polskiej, znęcania się fizycznego, psychicznego nad członkami polskiej grupy narodowej, zniszczenia lub kradzieży ich mienia oraz stosowania innych represji i czynów nieludzkich w celu stworzenia warunków życia grożących im biologicznym wyniszczeniem bądź zmuszających do opuszczenia swoich siedzib i ucieczki z terenów byłego województwa wołyńskiego. ( S. 1/00/Zi )
W świetle dotychczasowych ustaleń nie ulega wątpliwości, iż zbrodnie, których dopuszczono się wobec ludności narodowości polskiej noszą charakter nie podlegających przedawnieniu zbrodni ludobójstwa. Fakt podjęcia przez przywódców OUN-UPA decyzji o usunięciu ze wschodnich terenów II RP, a w przypadku Wołynia o wymordowaniu wszystkich Polaków zamieszkujących sporne ziemie w celu uzyskania przed ewentualnymi rozmowami pokojowymi, po zakończeniu wojny, terenów czystych etnicznie, znajduje oparcie w świetle ujawnionych dokumentów, zeznań setek świadków, opinii biegłych historyków, relacji znawców przedmiotu i posiadanych przez nich dokumentów archiwalnych. Antypolskie akcje, mające na celu fizyczne zniszczenie (eksterminację) ludności polskiej z terenu Wołynia, zostały zaplanowane i przygotowane przez polityczne i wojskowe gremia przywódcze OUN - UPA, a wykonane przez podległe im oddziały zbrojne i podporządkowane im grupy samoobrony ukraińskiej oraz zaagitowanych do tego celu chłopów. Morderstwa i wytępianie ludności cywilnej na Wołyniu podjęte zostały w celu zniszczenia Polaków jako grupy narodowej, traktowanej jako przeszkoda w utworzeniu „Wielkiej Ukrainy”. Szacunkowo zamordowanych na Wołyniu zostało około 60, a nawet 80 tysięcy osób narodowości polskiej. Dziesiątki tysięcy, którym udało się przeżyć te wydarzenia, zostało zmuszonych do ucieczki pozostawiając cały dorobek życia, a nawet pokoleń. Duża część tych osób trafiła następnie na roboty do Niemiec. Akcja nacjonalistów ukraińskich objęła setki miejscowości, wsi, kolonii na terenie województwa wołyńskiego, nie licząc miejsc i obszarów nie zamieszkanych, gdzie również dokonano licznych mordów. W śledztwie w dalszym ciągu przesłuchiwani są świadkowie tamtych wydarzeń, trwają kwerendy w archiwach polskich i zagranicznych, między innymi na Ukrainie i w Niemczech. Z uwagi na fakt, iż inicjatywa dowodowa w przedmiotowym śledztwie nie została wyczerpana, istnieje prawdopodobieństwo ustalenia sprawstwa niektórych osób, szczególnie usytuowanych niżej w hierarchii wojskowej i politycznej OUN - UPA i skutecznego ich oskarżenia, tym bardziej, że zgodnie z zasadami prawa norymberskiego, działanie na rozkaz nie zwalnia od odpowiedzialności karnej, może mieć jedynie wpływ na złagodzenie kary.

2. Śledztwo w sprawie zbrodni przeciwko ludzkości, popełnionej w dniu 17 marca 1944r. we wsi Oszczów i innych miejscowościach województwa lubelskiego, poprzez zabicie co najmniej 117 osób spośród polskiej ludności cywilnej, przez funkcjonariuszy państwa niemieckiego, we współudziale policji ukraińskiej oraz nacjonalistów ukraińskich. (S.49/07/Zi )
W toku prowadzonego postępowania ustalono, iż nacjonaliści ukraińscy współpracujący z jednostkami niemieckimi, dokonywali napadów na jeszcze inne pobliskie miejscowości, a mianowicie: Dołhobyczów, Kryłów, Witków, Kadłubiska, Siekierzynka, Horoszczyce, Żabcze, Poturzyn, Honiatyń, Uhrynów, Gołębie, Zaręka, Sulimów, Uśmierz, Waręż, Liwcze, Winniki, Leszków, Hulcze, Rusin, Chochłów, Dłużniów, Myców, Chłopiatyn, Przewodów, Smoligów, Modryniec, Łasków, Mołczyny. Akcje te przeprowadzane były w latach 1941 – 1947, niejednokrotnie dochodziło do kilku napadów na jedną miejscowość, w krótkim odstępie czasu. Aktualnie w śledztwie przeprowadzane są czynności zmierzające do wyjaśnienia okoliczności popełnienia poszczególnych przestępstw. Ustalono czy Oddziałowa Komisja w Lublinie bądź inne na terenie kraju nie prowadziły czynności w przedmiocie zdarzeń objętych niniejszym śledztwem. Trwają czynności zmierzające do ujawnienia materiału archiwalnego zgromadzonego w Biurze Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów IPN, Oddziałowych Biurach Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów na terenie całego kraju. Nadto ustalani są żyjący świadkowie wydarzeń, a następnie osoby takie przesłuchiwane będą w charakterze świadków.Sukcesywnie wątki dotyczące zbrodni popełnianych w poszczególnych miejscowościach powiatu hrubieszowskiego i tomaszowskiego, innymi niż Oszczów, wyłączane są do odrębnych postępowań i kończone decyzjami merytorycznymi. 

3. Śledztwo w sprawie zbrodni ludobójstwa, dokonanych w dniu 10 kwietnia 1944 r. w miejscowości Busieniec, Buśno, Maziarnia i Putnowice Kolonia, województwa lubelskiego, polegających na zabójstwie Józefa Sz., rodziny o nazwisku W. i innych osób spośród ludności cywilnej zamieszkałej w tych miejscowościach, w nieustalony bliżej sposób, przez nacjonalistów ukraińskich. ( S. 13/10/Zi )
W toku prowadzonego postępowania przygotowawczego wyjaśniano wszystkie okoliczności faktyczne czynów, których dopuścili się nacjonaliści ukraińscy współdziałający z niemieckimi okupantami na polskiej ludności cywilnej zamieszkującej wsie powiatu chełmskiego, w tym czyny polegające na: zabójstwie Józefa Sz., do którego doszło w dniu 10 kwietnia 1944 r. w miejscowości Busieniec; zabójstwach Jana i Tacjany, małżonków W. oraz ich dzieci: Stanisława, Stefanii, Mariana i Anieli oraz Wacława B., do których doszło w dniu 10 kwietnia 1944 r. w miejscowości Busieniec; zabójstwach Stanisława Z., Wiktora B., Antoniego O., Stanisława T. i Stanisława Ch., do których doszło w tej samej dacie w miejscowości Kolonia Putnowice; zabójstwie pochodzącego z miejscowości Grabowiec Bronisława R., do którego doszło tego samego dnia w miejscowości Kolonia Putnowice; zabójstwach Stanisława i Anastazji małżonków F., Kazimierza i Leokadii małżonków Ł., ich syna Bogdana oraz Marii Z. i Zbigniewa N.; zabójstwie Jana P., do którego doszło w dniu 10 lub 14 kwietnia 1944 r. w miejscowości Buśno lub Kurmanów; zabójstwach nieustalonej bliżej liczbie osób, najprawdopodobniej 5 lub 6, do których doszło w miejscowości Maziarnia. W toku prowadzonego postępowania trwają czynności zmierzające do ujawnienia materiału archiwalnego zgromadzonego w Biurze Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów IPN, Oddziałowym Biurze Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów w Lublinie oraz wszelkich publikacji historycznych dotyczących przedmiotu prowadzonego śledztwa. Aktualnie podejmowane są działania zmierzające do ustalenia żyjących świadków wydarzeń, do których doszło w kwietniu 1944 r. na terenie powiatu chełmskiego. Po zakończeniu tych czynności podjęta zostanie decyzja merytoryczna kończąca śledztwo. 

4. Śledztwo w sprawie zbrodni ludobójstwa, dokonanej w celu wyniszczenia polskiej grupy narodowościowej, w dacie bliżej nieustalonej - wiosną - najprawdopodobniej w miesiącu maju 1944 r., w miejscowości Winniki, województwa lubelskiego, przez członków UPA, SS Galizien i policji ukraińskiej, zabójstwa Franciszka K. (S.31/11/Zi)
Materiał dowodowy został wyłączony z innego śledztwa prowadzonego w Oddziałowej Komisji w Lublinie w sprawie zbrodni przeciwko ludzkości, popełnionej w dniu 17 marca 1944 r. we wsi Oszczów i innych miejscowościach województwa lubelskiego, poprzez zabicie co najmniej 117 osób spośród polskiej ludności cywilnej, przez funkcjonariuszy państwa niemieckiego, we współudziale policji ukraińskiej oraz nacjonalistów ukraińskich. Aktualnie w śledztwie przeprowadzane są czynności zmierzające do wyjaśnienia okoliczności popełnienia zbrodni w miejscowości Winniki. Zwrócono się z zapytaniem czy Oddziałowa Komisja w Lublinie bądź inne na terenie kraju nie prowadziły czynności w przedmiocie zdarzeń objętych niniejszym śledztwem. Trwają czynności zmierzające do ujawnienia materiału archiwalnego zgromadzonego w Biurze Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów IPN, Oddziałowych Biurach Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów na terenie całego kraju. Nadto ustalani są żyjący świadkowie wydarzeń, a następnie osoby takie przesłuchiwane będą w charakterze świadków.

5. Śledztwo w sprawie zbrodni ludobójstwa, dokonanych w celu wyniszczenia polskiej grupy narodowościowej, w dacie bliżej nieustalonej, w okresie pomiędzy 1941 a 1947 r. w miejscowości Liwcze, województwa lubelskiego, przez członków UPA, SS Galizien, policji ukraińskiej, zabójstwa osób z rodziny o nazwisku W. ( S. 68/11/Zi )
Materiał dowodowy został wyłączony z innego śledztwa prowadzonego w Oddziałowej Komisji w Lublinie w sprawie zbrodni przeciwko ludzkości, popełnionej w dniu 17 marca 1944 r. we wsi Oszczów i innych miejscowościach województwa lubelskiego, poprzez zabicie co najmniej 117 osób spośród polskiej ludności cywilnej, przez funkcjonariuszy państwa niemieckiego, we współudziale policji ukraińskiej oraz nacjonalistów ukraińskich. Aktualnie w śledztwie przeprowadzane są czynności zmierzające do wyjaśnienia okoliczności popełnienia zbrodni w miejscowości Liwcze. Zwrócono się z zapytaniem czy Oddziałowa Komisja w Lublinie bądź inne na terenie kraju nie prowadziły czynności w przedmiocie zdarzeń objętych niniejszym śledztwem. Trwają czynności zmierzające do ujawnienia materiału archiwalnego zgromadzonego w Biurze Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów IPN, Oddziałowych Biurach Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów na terenie całego kraju. Nadto ustalani są żyjący świadkowie wydarzeń, a następnie osoby takie przesłuchiwane będą w charakterze świadków.

6. Śledztwo w sprawie zbrodni ludobójstwa, dokonanych w celu wyniszczenia polskiej grupy narodowościowej, w dacie bliżej nieustalonej, w 1944 r., w miejscowości Dłużniów, województwa lubelskiego, przez członków UPA, SS Galizien, policji ukraińskiej, zabójstw Józefa F., Jana F., Michała F. oraz Pawła F. ( S. 69/11/Zi )
Materiał dowodowy został wyłączony z innego śledztwa prowadzonego w Oddziałowej Komisji w Lublinie w sprawie zbrodni przeciwko ludzkości, popełnionej w dniu 17 marca 1944 r. we wsi Oszczów i innych miejscowościach województwa lubelskiego, poprzez zabicie co najmniej 117 osób spośród polskiej ludności cywilnej, przez funkcjonariuszy państwa niemieckiego, we współudziale policji ukraińskiej oraz nacjonalistów ukraińskich. Aktualnie w śledztwie przeprowadzane są czynności zmierzające do wyjaśnienia okoliczności popełnienia zbrodni w miejscowości Dłużniów. Zwrócono się z zapytaniem czy Oddziałowa Komisja w Lublinie bądź inne na terenie kraju nie prowadziły czynności w przedmiocie zdarzeń objętych niniejszym śledztwem. Trwają czynności zmierzające do ujawnienia materiału archiwalnego zgromadzonego w Biurze Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów IPN, Oddziałowych Biurach Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów na terenie całego kraju. Nadto ustalani są żyjący świadkowie wydarzeń, a następnie osoby takie przesłuchiwane będą w charakterze świadków.