Exact: Hagens laat dit keer echt los

Eduard Hagens verlaat Exact. De komende twaalf maanden zit de oprichter en grootaandeelhouder weer in zijn bootje. Gelukkig maar, zeggen critici.

“We hadden er niet op gerekend dat hij zou terug komen.” Foute inschatting van Leon van den Boom, oud-president-commissaris van softwaremaker Exact. Tijdens een taaie discussie tussen commissarissen en bestuur over een nieuwe topstructuur voor het Delftse bedrijf had hij Eduard Hagens, oprichter en grootaandeelhouder, tien maanden op sabbatical gestuurd.

Dat was in september 2003. Terwijl Hagens met zijn jacht de zee bedwong, timmerden de commissarissen en het bestuur, met Lucas Brentjens als interim-ceo, een nieuwe structuur in elkaar. Voortaan zouden de managers van de Exact-divisies meer verantwoordelijkheid krijgen. “Wij vonden dat het bedrijf op andere wijze moest worden geleid. Hagens is de pionier, maar de onderneming was té groot en té complex geworden voor zijn managementstijl. Hagens is impulsief, minder consistent en dat leidt tot rumoer en sterke tegenstellingen. Dat heeft zijn waarde gehad, maar nu moest het anders.”Hagens keerde in augustus 2004 terug, maar nam geen afstand. En er ontstond een laaiende ruzie. Niet Hagens, maar Van den Boom vertrok, met zijn mede-commissarissen, én met Brentjens en financiële man Bert Groenewegen.Volgens Hagens staat de lezing van Van den Boom ‘loodrecht op de feiten’. “Ik ben teruggevráágd door de commissarissen. Lees het persbericht maar.” Er was helemaal geen discussie over de managementstructuur, zijn terugkeer was keihard nodig. “De resultaten over het eerste halfjaar deden vermoeden dat er klaarblijkelijk iets onder de groene zoden zat wat zich niet lekker ontwikkelde.” Het was een gevolg van een vertrouwenscrisis tussen de top-25 managers en de commissarissen, Brentjens en Groenewegen, stelt Hagens. Brentjens herinnert het zich anders. “De lopende discussie over een nieuwe bestuurs-laag werd op een gegeven moment persoonlijk, verwijten gingen over en weer.” Met het vertrek van Hagens krijgt hij in feite zijn zin. Achteraf. “Soms is er een crisis nodig om een overgang te bewerkstelligen. Sommige dingen kunnen nu eenmaal niet geleidelijk gaan.”

Het ging met een knal, maar eind januari is inderdaad een nieuwe top aan de aandeelhouders voorgesteld. De toezichtsraad komt onder leiding van Eric van de Merwe, Eelco van der Enden trad aan als chief financial officer en Rajesh Patel en Jim Kent schoven omhoog het bestuurspluche in. Vanaf 1 juli is Patel het nieuwe gezicht van de softwareleverancier, bleek tijdens de aandeelhoudersvergadering vorige week. Hagens vertrekt. Eindelijk rust in de tent? Nee, uitgerekend twee dagen voordat Hagens zijn presentatie hield, was zijn financiële rechterhand Van der Enden opgestapt. Hij was nauwelijks vier maanden in dienst en hij vond Exact ‘te overzichtelijk’. “Nee, het had absoluut niets te maken met de persoon Hagens. De baan was gewoon niet wat ik ervan had verwacht.” Dat deelde hij Hagens mee na het sluiten van de boeken, eind februari. Het duurde nog ruim een maand voordat Exact het wereldkundig maakte.Bijzaken, moppert Hagens. “Klaarblijkelijk heeft de buitenwereld meer interesse in wat er op korte termijn in het bestuur gebeurt, dan voor de resultaten.” Hij presenteerde een ambitieuze agenda waarin redelijk forse investeringen in onderzoek en ontwikkeling, marketing en aquisities voorop staan. Het moet allemaal bijdragen tot een groei van jaarlijks gemiddeld twintig procent. Een tikje overmoedig, maar beleggers hadden tot nu toe weinig te klagen over de prestaties van Exact, sinds vorig jaar krijgen ze zelfs dividend uitgekeerd.

Overmoedig

Back to business, zegt Hagens, die zelf helemáál niet terug naar de zaak wil. Hij gaat zeilen. “Nu de organisatie weer op orde is en mijn opvolger klaarstaat, wil ik graag mijn reis afmaken, richting Nieuw-Zeeland. Ik ben maar halverwege gekomen door die jammerlijke onderbreking vorige zomer.”

Zijn critici kunnen gerust zijn: Hagens heeft minimaal twaalf maanden varen voor de boeg. Maar wat daarna? Zijn nieuwe president-commissaris heeft hem al uitgenodigd om plaats te nemen in de raad. Behoorlijk on-Tabaksblat, temeer omdat Hagens nog altijd grootaandeelhouder is. “We komen er wel uit met Tabaksblat”, zegt hij. “Daar zullen we regels voor treffen. Maar ik maak pas later dit kwartaal uit of ik wel of niet commissaris word.” Hagens lijkt zo bezien geen corporate governance-junkie. Hij zal zich hoe dan ook met Exact blijven bemoeien, denken vriend en vijand. Zelfs zijn critici bevestigen zijn talenten, maar schilderen hem ook af als een control-freak die niets uit handen geeft.Dat is al zo vanaf het moment in 1984 waarop een clubje Delftse softwareontwikkelaars hem bij hun bedrijfje betrok. Hagens studeerde destijds economie in Tilburg en kwam via-via binnen. Paul Frijling, een van de Exact-oprichters: “Hij wil alles zelf regelen en overal over beslissen. Wij zaten in die begintijd dag en nacht te programmeren. Hij besloot dat we daarbij geen bier mochten drinken. Zaten we te vergaderen over een kratje bier!” Hagens trok al snel de macht naar zich toe, zegt Frijling. “Op een gegeven moment gingen we bedrijfsauto’s aanschaffen. We waren allemaal gelijk, dus namen we ook allemaal hetzelfde Renaultje 5. Waar kwam hij in voorrijden? Een Golf GTI.”

In 1993 vertrok Frijling, samen met mede-oprichter Paul van Keep. “De managementstijl van Hagens is de mijne niet,” zegt die laatste. “Hij word gedreven door crises. Die creëert hij om problemen op te lossen, maar dat legt een enorme druk op de organisatie.” Hagens kan niet met mensen omgaan, vinden ze beiden. Frijling: “Maar zonder hem was Exact nooit zo groot geworden.”

Exact is nu een beursgenoteerd concern met een omzet van 212,5 miljoen euro. Samen met Arco van Nieuwland en Rinus Dekker bezit Hagens vandaag nog altijd 45 procent van Exact. Met dat belang zette het drietal afgelopen zomer Leon van den Boom onder druk om op te stappen.Hagens houdt zijn rol als aandeelhouder en bestuurder niet altijd scherp gescheiden, concludeert Van den Boom. “Hagens intervenieerde op momenten dat het niet paste. Best begrijpelijk, maar als je besluit om naar de beurs te gaan, moet je je aan de regels houden.”Ach, die pet van aandeelhouder is over acht jaar verleden tijd, stelt Hagens. “We hebben een commitment om elk jaar vijf procent van ons belang op de markt te brengen.” Het verkooptempo zal omhoog moeten, want sinds de beursgang in 1999 is er nog geen zeven procent verkocht.

Hagens kan uitstekend loslaten, is zijn eigen mening. “Alle verhalen worden steeds mooier en sterker. Operationeel deed ik al vier, vijf jaar niets meer. Alle divisies stonden onder een eigen bestuur met eigen verantwoordelijkheden. De holding hield zich bezig met strategie, planning en de rapportages.” Dus noem hem geen

control-freak

. “Denk je echt dat je in een bedrijf dat in vijftig landen zit tijd hebt om naar details te kijken? Het gaat om die groep van 25 man, die heeft het waargemaakt. Natuurlijk is strategie een belangrijke voorwaarde en de weg waarlangs alles gebeurt. Maar ik heb het zeker niet in mijn eentje gedaan. Een ander had het ook kunnen doen.”

kader bij artikel:

LAATSTE DER MOHIKANEN

Tijdens de beursgang in 1999 had Eduard Hagens nog rugdekking van Lucas Brentjes en Bert Groenewegen (op de foto links en rechts achter Hagens). Nu zijn de drie dispuutsgenoten van de Tilburgse studentenvereniging Sint Olof niet meer on speaking terms. Hagens werd zo de enige nog overgebleven Exact-man van het eerste uur. De een vertrok om onderzeebootjes te ontwikkelen, de ander moest van zijn ouders zijn studie afmaken. Paul van Keep en Paul Frijling vertrokken met slaande deuren. Van Keep scoort met softwaremaker Sumatra, Frijling adviseert over milieutechniek. Van de grootaandeelhouders heeft Rinus Dekker residentie gekozen op de Antillen, waar hij wat investeert in lokale bedrijfjes. Arco van Nieuwland nam in maart afscheid.

  • E-mail dit Artikel
  • RSS feeds
  • Nieuwsbrief