De geschiedenis van Goes
in een notendop
|
De
oudste datering van Goes is het jaar 976. In de twaalfde eeuw is er sprake
van een kleine nederzetting aan de Korte Gos, een kreek op Beveland. Op de
kreekrug, waar dan de meeste huizen staan, ontstaat er een plein, waar markt
wordt gehouden. De ambachtsheren bouwen een verdedigbare toren. Er tegenover
komt een kerk, gewijd aan Maria Magdalena, de heilige die staat afgebeeld op
het middeleeuwse stadszegel. Het dorp groeit gestaag.
Dorp
wordt stad
Graaf
Willem VI geeft Goes in 1405 het recht om te mogen recht spreken. Hiermee
wordt Goes een stad. Lees meer…
Vestingstad
De 16e eeuw is in Goes een periode van economische
teruggang. Overstromingen richten veel schade aan en de haven verzandt. In
1554 brandt een kwart van de stad af. Lees meer…
Industrialisatie
Tot
in de negentiende eeuw is Goes een slaperig handelsstadje in een agrarische
streek. Met de komst van de trein in 1868 komen er wagendiensten vanuit Goes
naar de dorpen waarmee de stad al vroeg een distributiefunctie krijgt. Lees meer…
Historische panden
Goes telt vele monumenten, waarvan het stadhuis en de
Grote of Maria Magdalenakerk wel de meest in het oog springende zijn. Vanaf
de jaren zeventig zijn er in de omgeving van de Grote Markt en van de
stadshaven tientallen monumentale woonhuizen gerestaureerd. Lees meer…
De naam ‘Goes’
De
afgelopen eeuwen is er veel gefantaseerd over de herkomst van de naam Goes.
"Oude schrijvers" menen dat op de plaats van de stad ooit een
buitendijks schor lag, waarop ganzen grazen. Naar deze ganzen is de
nederzetting Goes genoemd. Lees meer…
De
hoese hanze
Heel af en toe
wordt Goes opgenomen in het rijtje der Nederlandse Hanzesteden, de bekende
middeleeuwse stedenbond. Lees meer…
|
Dorp
wordt stad
Graaf
Willem VI geeft Goes in 1405 het recht om te mogen recht spreken. Hiermee
wordt Goes een stad. Gravin Jacoba van Beieren, zijn dochter en opvolgster,
staat in 1417 toe dat de Goesenaren een gracht rond hun grondgebied graven,
met bruggen, poorten en een stadsmuur. Het dorp is nu ook uiterlijk een stad
geworden. De voornaamste bron van welvaart is de zoutwinning uit veen. Een
andere belangrijke nering in de 15e eeuw vormt de lakennijverheid. Schepen
met thuishaven Goes zijn in die tijd te zien in veel West-Europese havens.
|
Gravin
Jacoba van Beieren
|
Vestingstad
De
16e eeuw is in Goes een periode van economische teruggang. Overstromingen
richten veel schade aan en de haven verzandt. In 1554 brandt een kwart van de
stad af. Men herbouwt de huizen in steen. In 1577 vertrekken de laatste
Spaanse troepen uit Zuid-Beveland, waarna Goes zich voor de Prins van Oranje
verklaart. Prins Maurits geeft Goes toestemming voor de aanleg van een
verdedigingsgordel. Op luchtfoto's is nog altijd goed te zien dat Goes ooit
een vestingstadje is geweest. De namen van pleinen en kaden herinneren nog
aan de handelsstad die Goes altijd is gebleven: Grote of Korenmarkt, Oude
Vismarkt, Vlasmarkt, Beestenmarkt,
Bierkade, Turfkade en Houtkade.
|
Industrialisatie
Tot
in de negentiende eeuw is Goes een slaperig handelsstadje in een agrarische
streek. Met de komst van de trein in 1868 komen er wagendiensten vanuit Goes
naar de dorpen waarmee de stad al vroeg een distributiefunctie krijgt. De
industrialisatie van na 1870 gaat aanvankelijk aan Zeeland voorbij. Pas in
1918 vermeldt het gemeentelijk jaarverslag enkele ondernemingen van enig
formaat. Rond 1930 ligt het accent op de handel en de dienstverlening en na
de oorlog blijft het accent daarop liggen. In de jaren '80 en '90 van de
twintigste eeuw groeit de industrie uit tot een volwaardige pijler van de
Goese economie en neemt het belang van Goes als dienstencentrum verder toe.
De industriële activiteiten zijn verlegd van het centrum naar het
bedrijventerrein De Poel nabij autosnelweg A 58. De kantooractiviteiten zijn
geconcentreerd in de schil rond de binnenstad en in het stationsgebied.
|
Historische panden
Goes
telt vele monumenten, waarvan het stadhuis en de Grote of Maria Magdalenakerk
wel de meest in het oog springende zijn. Vanaf de jaren zeventig zijn er in
de omgeving van de Grote Markt en van de stadshaven tientallen monumentale
woonhuizen gerestaureerd. In 2004 is de gemeente begonnen de binnenstad nog
mooier in te richten. Als onderdeel daarvan verdwijnen de auto's in 2005
-eindelijk - van de Grote Markt. Voor het stadhuis aan diezelfde markt start
een monumentenwandeling die is bewegwijzerd met 'ANWB-monumententegels'.
|
Waar komt de naam Goes vandaan?
De
afgelopen eeuwen is er veel gefantaseerd over de herkomst van de naam Goes.
"Oude schrijvers" menen dat op de plaats van de stad ooit een
buitendijks schor lag, waarop ganzen
grazen. Naar deze ganzen is de nederzetting Goes genoemd. Zo komt ook de gans
in het stadswapen. Denkt men. Anderen schrijven dat Goes in het oude Deens en
Nederlands staat voor "eene bij uitstek vruchtbare landstreek".
Weer een andere verklaring is gebaseerd op een middeleeuwse oorkonde uit 776
waarin enkele Zeeuwse stromen worden genoemd. Eén daarvan is de Gusaha, die
met Goes te maken moet hebben. Denkt men. In de 8e eeuw is er op
Zuid-Beveland echter nog geen sprake van bewoning. Een dorpje Ter Gusaha
heeft niet bestaan. Onwaarschijnlijk is de afleiding van een herberg De Gans
of Goes. Uit de huizen die eromheen zijn gebouwd is Goes ontstaan. Denkt men.
De tekst uit 976 die Curtagosum vermeldt, moet als enige echte verklaring
worden gezien. De waternaam Gosa met de aanduiding curt wordt gelezen als
Korte Gos. Aan de oever van dit kreekrestant is in de 10e eeuw Goes ontstaan.
|
De hoese hanze
Heel af en toe wordt Goes opgenomen in het
rijtje der Nederlandse Hanzesteden, de bekende middeleeuwse stedenbond.
Misleidend is in dit verband de Hanze-bank, die aan het begin van deze eeuw
in Goes bestaat. Tot de Hanze heeft Goes echter nooit behoord. Met de hanzen
worden in Goes de stadssymbolen bedoeld: de wilde ganzen. Deze overwinteren
in grote aantallen op Zuid-Beveland. Omdat het Zeeuwse dialect moeite heeft
met de letter G wordt Goes door veel Zeeuwen de Hanzestad genoemd.
Tijdens het carnaval heet Goes de Hanzehat.
|
|
Geschiedenis van de dorpen Gemeente Goes bestaat natuurlijk niet alleen uit de stad Goes. Ook de dorpen 's-Heer Arendskerke, 's-Heer Hendrikskinderen, Kattendijke, Kloetinge, Oud-Sabbinge, Wilhelminadorp en Wolphaartsdijk zijn onderdeel van 'Goes'. Lees hier meer over de geschiedenis van de dorpen Korte verhalen Wie kent er het verhaal van het Bekhof? Of van Buys Ballot? Het ontstaan van de Katse Brand? Lees hier korte verhalen uit de Goese geschiedenis
|