Censuur?

In Nederland kennen we na het afschaffen van de Filmkeuring sinds 2001 een vorm van zelfregulering (dus uitgevoerd door de branche zelf), de Kijkwijzer van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM). Zij classificeren niet alleen bioscoopfilms maar ook werken op DVD en Video en computersoftware. De oude Filmkeuring ging officieel onder die naam door het leven sinds 1977 en was een overheidsinstelling. In tegenstelling tot wat wellicht gedacht wordt werden tot aan de vroege jaren 80 ook in Nederland films zo nu en dan gecensureerd(“geknipt”) om zodoende in een ‘lagere’ categorie terecht te komen. Vóór 1977 gebeurde het keuren door een de Centrale Commissie voor Filmkeuring, en ondanks de naam van deze instelling waren gemeenten zelf relatief vrij in hun beleid: zij konden de vertoning van films desgewenst verbieden.

In Engeland is er de BBFC, British Board of Film Classification, een onafhankelijke instelling die al in 1912 werd opgericht, toen nog onder de weinig verhullende naam “British Board of Film Censors”. Sinds de beruchte “Video Recordings Act” (VRA) die in 1984 van kracht werd houdt men zich naast bioscoopfilms ook bezig met het keuren van materiaal op video en dvd. De VRA houdt in dat elke video (dvd) die op de Engelse koop– of huurmarkt verschijnt, eerst gekeurd en geclassificeerd moet worden, waarbij de BBFC het recht heeft scènes te verwijderen (let dus op import uit de UK!). Dat laatste gebeurt op basis van criteria die (uiteraard) niet star zijn maar zich in loop der jaren aanpassen aan de sociaal-maatschappelijke werkelijkheid. Zo was het in de vroegste jaren nog verboden om beelden te tonen van verwikkelingen die zich afspelen in “rommelige” huizen of waarin “onbetamelijk” gedanst werd…Tegenwoordig wordt een keiharde maar volgens sommigen kunstzinnige film als “Irreversible” weliswaar na hevige discussie maar zonder knipwerk gecertificeerd. De tijden zijn inderdaad veranderd…

De jaren 60 zorgden ook binnen de BBFC voor een ontwikkeling richting meer liberalisme en toenmalig lid van het bestuur John Trevelyan verklaarde toen zelfs dat de BBFC “geen verantwoordelijkheid meer kon en wilde nemen voor het bewaken en beschermen van de publieke moraal”. Het bleef echter bij tamelijk loze uitspraken want ondanks de woorden van Trevelyan werd er nog steeds veelvuldig ‘geknipt’ in films.

Tegen het einde van de jaren 70 begon het VIDEO tijdperk. Films die in Engeland niet of slechts na uitgebreid knipwerk konden worden bekeken waren opeens vrij verkrijgbaar! Vooral de import van wagonladingen horrorfilms die nooit ter keuring waren voorgelegd deed de alarmbellen luid rinkelen te meer aangezien de arme kijkertjes dankzij de pauze en terugspoelknop zo vaak als zij wilden konden genieten van ‘speciale scènes’; iets dat uiteraard niet speelt in bioscopen.

Een zeer belangrijke zoniet cruciale rol bij het ontstaan van de heksenjacht was overigens weggelegd voor diverse Engelse tabloids (sensatiekranten) en dan met name “The Daily Mail” en “The Sunday Times”. Deze kranten signaleerden al vroeg enorme vraag naar de zeer populaire maar volgens hen uiterst verwerpelijke horrorfilms die bij enkele kleine, onafhankelijke distributeurs het geld binnen deed stromen. Zowel de politiek als de politie werd door de populaire pers onder druk gezet actie te ondernemen. Om hun eisen kracht bij te zetten brachten de kranten verhalen van criminelen die vanwege het kijken naar “nare video's” tot hun misdaden waren gekomen. Enkele slimme criminelen gebruikten de heersende paranoia voor hun eigen verdediging en claimden verzachtende omstandigheden vanwege de duivelse invloed van een video!

Met weinig subtiele paginagrote koppen als “"How many more women will be savaged and defiled by youths weaned on a diet of rape video's?" en “Rape of Our Children's Minds” werd de druk op de autoriteiten onverminderd opgevoerd om iets te doen aan de praktijken van de “merchants of menace”. De kranten lanceerden zelfs een officiële campagne om het verderfelijke kijkvoer van de buis te krijgen: "Ban the Sadist Video's.” Gecombineerd met pressie vanuit lobbygroepen leidde dit uiteindelijk in 1984 tot de Orwelliaanse Video Recordings Act (VRA). Diverse films verschenen op de zogenaamde “Video Nasty” lijst, bezit of verkoop hiervan was strafbaar, en kon leiden tot niet malse gevangenisstraffen.

Hieronder de films die ooit op de beruchte lijst figureerden inclusief de meest recente BBFC keuringsresultaten, indien bekend. Het eerder gesignaleerde gewijzigde sociaal-maatschappelijk klimaat heeft ook hier zijn impact: veel eerder verboden films zijn nu, ook in Engeland, gewoon verkrijgbaar, zij het soms met enig knipwerk. De BBFC blijft onverminderd (en waarschijnlijk terecht) zeer streng voor wat betreft de vermenging van sex en geweld (zie “House on the Edge of the Park”) en exploitatie van dieren; recente censureringen zullen vrijwel altijd in een van beide categorieën vallen.

Enkele films zijn nog steeds verboden, dit is echter in de meeste gevallen pertinent niet omdat de inhoud van de werkjes zo schokkend is maar vanwege het feit dat er nog steeds geen herkeuring is aangevraagd. De kwaliteit van het gebodene is dan zodanig onder de maat dat geen enkele distributeur zich daartoe geroepen voelt…Uitzondering is “Love Camp 7” dat in 2002 voor certificering werd aangeboden en niet door de keuring heenkwam.

De Officiële “Video Nasty” Lijst

ABSURD (1981) Op 22 Augustus 1983 door de BBFC gecertificeerd en gecensureerd: totale duur van de verwijderde scènes: 2:32.

ANTHROPOPHAGOUS: THE BEAST (1980) Een pre-cut versie (duur verwijderde scènes: onbekend) werd op 30 Januari 2002 door de BBFC gecertificeerd.

AXE (1977) Op 31 Augustus 1999 door de BBFC gecertificeerd en gecensureerd: totale duur van de verwijderde scènes: 0:19.

THE BEAST IN HEAT (1977) Verboden in Groot Brittannië. Meest recente aanvraag voor certificatie onbekend.

THE BEYOND (1981) Op 31 Januari 2001 door de BBFC gecertificeerd.

BLOODBATH: A BAY OF BLOOD (1971) Op 1 Juli 2002 door de BBFC gecertificeerd.

BLOODFEAST (1963) Op 14 Juni 2001 door de BBFC gecertificeerd en gecensureerd: totale duur van de verwijderde scènes: 0:23.

THE GHASTLY ONES (1969) Verboden in Groot Brittannië. Meest recente aanvraag voor certificatie onbekend.

BLOODY MOON (1981) Op 24 December 1993 door de BBFC gecertificeerd en gecensureerd: totale duur van de verwijderde scènes: 1:20.

THE BOGEYMAN (1980) Op 20 Juli 2000 door de BBFC gecertificeerd.

THE BURNING (1981) Op 14 Augustus 2002 door de BBFC gecertificeerd.

CANNIBAL APOCALYPSE (1980) Verboden in Groot Brittannië. Meest recente aanvraag voor certificatie onbekend.

CANNIBAL FEROX (1981) Op 23 November 2000 door de BBFC gecertificeerd en gecensureerd: totale duur van de verwijderde scènes: 0:06.

CANNIBAL HOLOCAUST (1979) Op 17 Juli 2001 door de BBFC gecertificeerd en gecensureerd: totale duur van de verwijderde scènes: 5:44.

CANNIBAL MAN (1972) Op 11 November 1993 door de BBFC gecertificeerd en gecensureerd: totale duur van de verwijderde scènes: 0:03.

CANNIBAL TERROR (1981) Op 11 Maart 2003 door de BBFC gecertificeerd.

CONTAMINATION (1980) Status onbekend.

DEAD AND BURIED (1981) Op 11 Augustus 1999 door de BBFC gecertificeerd.

DEATH TRAP (1976) Op 30 November 2000 door de BBFC gecertificeerd.

DEEP RIVER SAVAGES (1972) Op 22 Augustus 2003 door de BBFC gecertificeerd en gecensureerd: totale duur van de verwijderde scènes: 3:45. Dit betreft voornamelijk misbruik van levende dieren zoals blijkt uit de toelichting van de BBFC.

“Cuts required to remove sight of real animal cruelty (in this case setting a mongoose on a snake; locking a monkey into a vice and slicing off the top of its head; a cock fight; cutting a snake and bleeding it alive; and stabbing a crocodile in its neck with a small knife) in accordance with the terms of the Cinematograph Films (Animals) Act 1937 and BBFC Policy.”

DELIRIUM (1979) Op 21 Mei 1987 door de BBFC gecertificeerd en gecensureerd: totale duur van de verwijderde scènes: 0:16.

THE MAN HUNTER (1980) Verboden in Groot Brittannië. Meest recente aanvraag voor certificatie onbekend.

DON'T GO IN THE HOUSE (1979) Op 30 Maart 1987 door de BBFC gecertificeerd en gecensureerd, totale duur van de verwijderde scènes: 03:07.

DON'T GO IN THE WOODS (1982) Verboden in Groot Brittannië. Meest recente aanvraag voor certificatie onbekend.

DON'T LOOK IN THE BASEMENT (1973) Geschrapt van de “Nasty” lijst. Op 5 September 1977 door de BBFC gecertificeerd voor bioscoop release en gecensureerd, totale duur van de verwijderde scènes: onbekend.

DON'T RIDE ON LATE NIGHT TRAINS (1975) Verboden in Groot Brittannië. Meest recente aanvraag voor certificatie: 26 Juli 1976.

THE DRILLER KILLER (1979) Op 19 November 2002 door de BBFC gecertificeerd.

THE EVIL DEAD (1982) Op 13 Juni 2002 door de BBFC gecertificeerd.

EVILSPEAK (1981) Een pre-cut versie (duur verwijderde scènes 03:34) werd op 19 Mei 1999 door de BBFC gecertificeerd.

EXPOSE (1975) Een pre-cut versie (duur verwijderde scènes 0:51) werd op 1 Februari 2002 door de BBFC gecertificeerd.

FACES OF DEATH (1979) Op 22 Augustus 2003 door de BBFC gecertificeerd en gecensureerd: totale duur van de verwijderde scènes: 2:19. Dit betreft voornamelijk misbruik van levende dieren zoals blijkt uit de toelichting van de BBFC.

“Compulsory cuts required to sight of fighting dogs and monkey being cruelly beaten to death in accordance with Cinematograph Films (Animals Act) 1937 and BBFC Guidelines.”

FIGHT FOR YOUR LIFE (1977) Verboden in Groot Brittannië. Meest recente aanvraag voor certificatie: 9 Oktober 1981.

FLESH FOR FRANKENSTEIN (1973) Op 3 September 1996 door de BBFC gecertificeerd en gecensureerd: totale duur van de verwijderde scènes: 0:56.

FOREST OF FEAR (1979) Verboden in Groot Brittannië. Meest recente aanvraag voor certificatie: onbekend.

FROZEN SCREAM (1981) Geschrapt van de “Nasty” lijst, maar geen nieuwe certificatie aangevraagd.

FUNHOUSE (1981) Op 25 Maart 1987 door de BBFC gecertificeerd.

THE GESTAPO'S LAST ORGY (1977) Verboden in Groot Brittannië. Meest recente aanvraag voor certificatie: onbekend.

HOUSE BY THE CEMETERY (1981) Op 2 April 2001 door de BBFC gecertificeerd en gecensureerd: totale duur van de verwijderde scènes: 0:33.

”Cuts required to two sequences of detailed violence against women (stabs to chest and neck with sharp spike, knife cutting throat), in accordance with BBFC policy on violence, and to take into account recent, successful prosecutions of the uncut version under the Obscene Publications Act 1959.”

HOUSE ON THE EDGE OF THE PARK (1980) Op 1 Juli 2002 door de BBFC gecertificeerd en gecensureerd: totale duur van de verwijderde scènes: 11:43 (!).

HUMAN EXPERIMENTS (1980) Verboden in Groot Brittannië. Meest recente aanvraag voor certificatie onbekend. Niet te verwarren met “Human Experiments” aka “Strange Behaviour” (1981) van Michael Laughlin.

I MISS YOU HUGS AND KISSES (1978) Op 24 Juni 1986 door de BBFC gecertificeerd en gecensureerd: totale duur van de verwijderde scènes: 1:06.

I SPIT ON YOUR GRAVE (1978) Een pre-cut versie (duur verwijderde scènes onbekend) werd op 19 December 2003 door de BBFC gecertificeerd.

INFERNO (1980) Op 29 Maart 1993 door de BBFC gecertificeerd en gecensureerd: totale duur van de verwijderde scènes: 0:20.

ISLAND OF DEATH (1975) Op 1 Juli 2002 door de BBFC gecertificeerd en gecensureerd, totale duur van de verwijderde scènes: 4:09.

KILLER NUN (1978) Op 11 Maart 1993 door de BBFC gecertificeerd en gecensureerd, totale duur van de verwijderde scènes: 0:13.

THE LAST HOUSE ON THE LEFT (1972) Waarschijnlijk een pre-cut versie (duur verwijderde scènes onbekend) werd op 20 Juni 2003 door de BBFC gecertificeerd.

LIVING DEAD AT MANCHESTER MORGUE (1974) Op 1 Mei 2002 door de BBFC gecertificeerd.

LOVE CAMP 7 (1968) Verboden in Groot Brittannië. Meest recente aanvraag voor certificatie: 23 September 2002. Tegen de gewoonte in geeft de BBFC een uitgebreide verklaring voor haar beslissing:

“The BBFC has refused a classification to the video of “LOVE CAMP 7”. “LOVE CAMP 7” is an exploitation film set in a Nazi 'love camp' during the second World War. The film contains numerous scenes of women prisoners being abused, tortured and humiliated by their Nazi captors. Indeed the whole purpose of the work is to invite male viewers to relish the spectacle of naked women being humiliated for their titillation. “LOVE CAMP 7” contains both eroticised depictions of sexual violence and repeated association of sex with restraint, pain, and humiliation. These sequences were in clear contravention of the Board's strict policy on depictions of sexual violence, which prohibits scenes that eroticise or endorse sexual assault. The possibility of cuts was considered. However, because the sexual violence runs throughout the work cutting was not considered to be a viable option.”

MADHOUSE (1981) Verboden in Groot Brittannië. Meest recente aanvraag voor certificatie onbekend.

MARDI GRAS MASSACRE (1981) Verboden in Groot Brittannië. Meest recente aanvraag voor certificatie onbekend.

NIGHT OF THE BLOODY APES (1968) Een pre-cut versie (duur verwijderde scènes onbekend) werd op 24 Juni 2002 door de BBFC gecertificeerd.

NIGHT OF THE DEMON (1980) Op 20 Januari 1994 door de BBFC gecertificeerd en gecensureerd: totale duur van de verwijderde scènes: 1:41.

NIGHTMARE MAKER (1981) Geschrapt van de “Nasty” lijst, waarna een nieuwe certificatie onder de titel “The Evil Protege” werd aangevraagd en geweigerd op 28 Juli 1987.

NIGHTMARES IN A DAMAGED BRAIN (1981) Een pre-cut versie (duur verwijderde scènes onbekend) werd op 26 Maart 2002 door de BBFC gecertificeerd.

POSSESSION (1981) Op 12 Januari 1999 door de BBFC gecertificeerd.

PRANKS (1981) Een pre-cut versie (duur verwijderde scènes: 0:10) werd op 4 Mei 2001 door de BBFC gecertificeerd.

PRISONER OF THE CANNIBAL GOD (1978) Op 26 Maart 2001 door de BBFC gecertificeerd en gecensureerd: totale duur van de verwijderde scènes: 2:06. Dit betreft voornamelijk misbruik van levende dieren zoals blijkt uit de toelichting van de BBFC.

“Cuts required to sight of animal cruelty, including animals being goaded to fight each other, in accordance with BBFC policy.”

REVENGE OF THE BOGEYMAN (1982) Geschrapt van de “Nasty” lijst, maar geen nieuwe certificatie aangevraagd.

SHOGUN ASSASSIN (1980) Op 8 Juli 1999 door de BBFC gecertificeerd.

THE SLAYER (1981) Op 13 Juni 2001 door de BBFC gecertificeerd.

SNUFF (1976) Op 22 Mei 2003 door de BBFC gecertificeerd.

SS EXPERIMENT CAMP (1976) Verboden in Groot Brittannië. Meest recente aanvraag voor certificatie onbekend.

TENEBRAE (1982) Op 13 Januari 2003 door de BBFC gecertificeerd.

TERROR EYES (1980) Op 27 Mei 1987 door de BBFC gecertificeerd en gecensureerd: totale duur van de verwijderde scènes: 1:16.

THE TOOLBOX MURDERS (1978) Op 24 Februari 2000 door de BBFC gecertificeerd en gecensureerd: totale duur van de verwijderde scènes: 1:46.

UNHINGED (1982) Op 4 Mei 1983 door de BBFC gecertificeerd.

VISITING HOURS (1982) Op 4 November 1986 door de BBFC gecertificeerd.

WEREWOLF AND THE YETI (1975) Verboden in Groot Brittannië. Meest recente aanvraag voor certificatie onbekend.

THE WITCH WHO CAME FROM THE SEA (1976) Geschrapt van de “Nasty” lijst, maar geen nieuwe certificatie aangevraagd.

WOMEN BEHIND BARS (1975) Geschrapt van de “Nasty” lijst, maar geen nieuwe certificatie aangevraagd.

XTRO (1982) Op 20 Oktober 1992 door de BBFC gecertificeerd.

ZOMBIE CREEPING FLESH (HELL OF THE LIVING DEAD) (1981) Op 10 Januari 2002 door de BBFC gecertificeerd.

ZOMBIE (ZOMBIE FLESH EATERS) (1979) Een pre-cut versie (duur verwijderde scènes: 0:23) werd op 2 September 1999 door de BBFC gecertificeerd.