HomeCollectiesOnderwijsExpertiseOrganisatieWerk in uitvoeringEnglish
De radiocollectie

De radiocollectie is een van de oudste collecties van Beeld en Geluid. Van de allereerste uitzending van de Hilversumsche Draadloze Omroep (HDO) uit 1923 bestaat helaas geen opname want apparatuur om de live-uitzendingen op te nemen bestond nog niet. Ook van de allereerste uitzendingen van de in de jaren twintig opgerichte katholieke, christelijke, vrijzinnige en socialistische omroepen bestaat om deze reden geen materiaal.

Gelukkig bevat de radiocollectie van Beeld en Geluid wel heel veel ander bijzonder historisch materiaal: opnamen van het populaire AVRO-programma Bonte Dinsdagavondtrein; uitzendingen van de door de Duitse bezetter in 1941 opgerichte Nederlandse Omroep; uitzendingen van Radio Oranje, programma’s die door Philips’ Omroep Holland-Indië (PHOHI) vanuit Nederland werden uitgezonden voor luisteraars in voormalig Nederlands Indië en een collectie hoorspelen met daarin onder andere Paul Vlaanderen.

Pas tijdens de gouden jaren van de radio halverwege de 20e eeuw gingen omroepen het materiaal bewust bewaren. In die tijd werden bijvoorbeeld de beroemde reportages van verslaggever Alfred van Sprang bewaard over de inval van de Russen in Boedapest in 1956. Toch waren het vooral de ‘grote gebeurtenissen’ die werden opgeslagen.

Sinds de jaren ‘70 van de vorige eeuw neemt Beeld en Geluid een paar keer per jaar een complete week radio op, waardoor de collectie een fraai beeld geeft van de ontwikkelingen in de wijze waarop de Nederlandse omroepen hun zendtijd vulden. Programma’s als Ronflonflon met Jacques Plafond, Candlelight en de waterstanden zullen niet meteen voor hergebruik in aanmerking komen, maar ze maken evenals De rode draad, Het gebouw, De Radiokrant en De toestand in de wereld door mr. G.B.J. Hiltermann deel uit van de Nederlandse radiohistorie.

In de loop der jaren heeft Beeld en Geluid een zeer omvangrijke collectie radiomateriaal opgebouwd met daarin talloze portretten van schrijvers en kunstenaars, schitterende radiodocumentaires en unieke klankbeelden en reisverslagen. Televisie- en filmmakers, historici, biografen en onderwijsinstellingen maken dan ook al tientallen jaren intensief gebruik van deze collectie.

Door nieuwe technieken kan Beeld en Geluid tegenwoordig veel meer radiomateriaal in de collectie opnemen en sinds oktober 2002 worden alle uitzendingen Radio 1 en 747 AM opgenomen.

Werd materiaal in de begindagen van het archief nog aangeleverd op door de omroepen gesneden glasplaten, tegenwoordig worden dagelijks de door een robot gebrande cd’s met data afgeleverd bij Beeld en Geluid.

Behalve oud-omroepmateriaal bevat de radiocollectie ook veel ander materiaal, soms ook uit de jaren van voor de eerste radio-uitzendingen, zoals bijvoorbeeld het Kroningslied voor koningin Wilhelmina uit 1898 en het lied van Hadjememaar van de Amsterdamse Rapaillepartij uit 1920.


Sticker van het radioprogramma Ronflonflon avec Jacques Plafond. Illustratie: Theo van den Boogaard.
De radiocollectie
Fragment uit het lied Had-je-me-maar door de zwerver 'Hadjememaar' (Cornelis van Gelder) die samen met straatloper Bertus Zuurbier in 1921 voor de Amsterdamse Rapaillepartij in de gemeenteraad werd gekozen.
Had-je-me-maar

RealOne breed|smal
WinMedia breed|smal
Fragment uit een radioreportage van Alfred van Sprang waarin hij verslag doet van de inval van de Russen in Boedapest (NCRV, 1 november 1956).
Inval Russen in Boedapest

RealOne breed|smal
WinMedia breed|smal
Fragment uit het wekelijkse radioprogramma Ronflonflon (met Jaques Plafond), waarin Wim T. Schippers filemelder Jelles Bode tot wanhoop drijft (VPRO, 30 januari 1991).
Ronflonflon

RealOne breed|smal
WinMedia breed|smal
Zoek on-line in de catalogi. Kies voor snelzoeken of voor uitgebreid zoeken.